شناسایی عوامل مؤثر و طراحی الگوی نظری تفکر انتقادی مبتنی بر فرهنگ مطالعه در نوجوانان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 استادیار فلسفه تعلیم و تربیت، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

3 دانشیار فلسفه تعلیم و تربیت، پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش، تهران، ایران.

4 استادیار مشاوره و تربیت، دانشکده علوم‌ تربیتی و روانشناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل مؤثر و طراحی الگوی نظری تفکّر انتقادی مبتنی بر فرهنگ مطالعه در نوجوانان است. این پژوهش از نوع آمیخته (کیفی و کمی) می‌باشد. در بخش کیفی، ابتدا با استفاده از روش فرا‌ترکیب، مقالات منتخب شناسایی شدند. در این مرحله، عواملی چون کلیدواژه‌ها و پایگاه‌های داده برای سال‌های 2000 تا 2023 مورد ارزیابی قرار گرفت و در نهایت 120 مقاله انتخاب شد. سپس با روش کتابخانه‌ای و مرور مقالات، 60 مقاله نهایی شناسایی و در 14 مؤلفه اصلی شامل حقیقت‌جویی، گشوده‌ذهنی، تحلیلگری، قاعده‌مندی، اعتماد به نفس، کنجکاوی، تجربه و کمال، حل مسئله، تفکر راهبردی، تفسیر، ارزشیابی، قدرت بیان و خودتنظیمی و 96 شاخص دسته‌بندی گردیدند. همچنین برای شناسایی و تأیید نهایی مؤلفه‌ها و شاخص‌ها از روش کیفی دلفی فازی استفاده شد. در این راستا، از 20 خبره حوزه فلسفه تعلیم و تربیت نظرسنجی انجام گرفت و در نهایت تعداد 14 بعد و 89 شاخص تأیید شد. در بخش کمی، به‌منظور ارزیابی الگوی نظری تفکّر انتقادی مبتنی بر فرهنگ مطالعه در نوجوانان، پرسشنامه‌ای محقق‌ساخته طراحی و بین 384 نفر توزیع گردید. در این بخش، از رویکرد معادلات ساختاری برای تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. نتایج نشان داد که فرهنگ مطالعه موجب رشد تفکّر انتقادی در نوجوانان می‌شود و با افزایش میزان مطالعه، دانش‌آموزان تمایل بیشتری به تفکر در مسائل پیدا می‌کنند و در نتیجه، مهارت‌های تفکر انتقادی آنان در سطوح مختلف ارتقاء می‌یابد.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار