مطالعه پدیدارشناسانه چالش‌ها و انتظارات دانش‌آموزان از مشاوران مدارس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش‌آموخته دکترای برنامه‌ریزی درسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

مقدمه: مشاوره مدرسه یکی از ارکان مهم نظام آموزش و یادگیری در مدرسه است و چنانچه بتواند به خواسته ها و انتظارات دانش­آموزان پاسخ دقیق و مطلوبی بدهد، می­تواند نقش مهمی در رشد همه­جانبه و پیشرفت تحصیلی دانش­آموزان ایفا کند. هدف از پژوهش حاضر شناسایی چالش­ها و انتظارات دانش­آموزان از مشاوران مدرسه است.
روش: به منظور دستیابی به هدف این پژوهش، از رویکرد پژوهش کیفی و روش پدیدارشناسی استفاده شده­است. مشارکت­کنندگان پژوهش 10  نفر از دانش­آموزان دوره متوسطه دوم مدارس دولتی شهر تهران هستند که با روش نمونه­گیری در دسترس انتخاب شده­اند. برای جمع­آوری اطلاعات از مصاحبه نیمه­ساختاریافته استفاده شده­است و برای تحلیل اطلاعات نیز روش تحلیل محتوای کیفی متن مصاحبه مورد استفاده قرار گرفته است.
یافته‌ها: بر اساس یافته­های پژوهش در رابطه با چالش­های مشاوره مدرسه مواردی چون عدم ارائه مشاوره­های عملی، مشاوره مقطعی و غیر اثربخش، دانش و مهارت ناکافی در رابطه مسائل آموزشی، و توجه ناکافی به مسائل مرتبط با کنکور شناسایی شد. انتظارات و خواسته­ها نیز در دو بخش انتظارات “آموزشی” شامل: مهارت در اصلاح یا ارجاع مشکلات یادگیری، هماهنگی بین سبک یادگیری با سبک مطالعه، هماهنگی سبک­های مطالعه با موضوع درسی، برنامه­ریزی تحصیلی و حرفه­ای، ارتقای مهارت­های دانش­آموزان برای موفقیت در آزمون، و ارائه راه­حل­های کاربردی؛ و همچنین انتظارات “عمومی” شامل  حمایت و پیگیری، ایجاد و حفظ انگیزه، آموزش شیوه­های مدیریت هیجان ، و برقراری ارتباط اثربخش شناسایی شد.
بحث و نتیجه گیری: مشاوره مدرسه باید با توجه به تغییر و تحولات جامعه و شناسایی دقیق چالش­ها و خواسته­های دانش­آموزان باز تعریف شود. مرتفع نمودن چالش­های مذکور و پاسخ مطلوب به انتظارات فراگیران موجب اثربخشی بیشتر مشاوره مدرسه خواهد شد و رضایت بیش از پیش دانش­آموزان را در پی خواهد داشت.

کلیدواژه‌ها


1- رنجبر، محمد؛ صادقی، احمد (1400)، بررسی تاثیر مدل مشاوره مدرسه مبتنی بر توانمندی ها بر رشد مسیر شغلی و بهزیستی تحصیلی دانش آموزان، فصلنامه اندیشه­های نوین تربیتی، دوره 17، شماره 2، 1400.
2- ایزدی، علی اصغر (1393)، مشاوره: تشکیلات راهنمایی و مشاوره در وزارت آموزش و پرورش، رشد آموزش مشاوره مدرسه، شماره 36، 6-4.
3- Gibson , R . L . Mitchell, M ., Basile,S .K. Counseling in the elementary school  acomprihenseve approach Nathan Height. MA :Allyn and Bacon. 2011.
4- Gagnon, D; & Mattingly, M. Most U. S. school districts have low access to school counselors: Poor, diverse, and city school districts exhibit particularly high student-to-counselor ratios. Carsey School of Public Policy at the Scholars’ Repository. National Issue Brief #108. 2016.
5- گوهری مقدم، مریم. بررسی آگاهی دانش­آموزان از ویژگی­های یک مشاور موفق، فصلنامه مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی، دوره 4، شماره 3، 27-34، پاییز 1397.
6- رحمانی، سروگل؛ قلمکاریان، سید محمد (1400)، نقش مشاوران مدارس در مراقبت دانش­آموزان دختر در برابر آسیب­های اجتماعی دبیرستان­های دخترانه نورآباد، دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی، سال چهارم- شماره 46، 56-67، اسفند 1400.
7- آج، آرمان؛ عین بیگی، افشین؛ جاهدی، حسین؛ جعفری، مجتبی (1394)، نقش مشاوران و کارکنان مدرسه در ارتقاء سطح تحصیلی دانش­آموزان، کنفرانس بین المللی علوم انسانی، روانشناسی و علوم اجتماعی، مرکز همایش­های بین المللی صدا و سیما، تهران: ایران. ، 27 آبان 1394.
8- شیربگی، ناصر. (1393). تأثیر برنامه تدریس خصوصی تکمیلی و مشاوره تحصیلی بر پیشرفت تحصیلی، رفتار کلاسی و عزت‌نفس دانش‌آموزان پایه اول دبیرستان. پژوهش‌های آموزش و یادگیری. 11(1)، 86-71.
9- ابراهیمی، لقمان. شناسایی عوامل آسیب زای نقش مشاوره­ای مدیران مدارس و راهکارهای گسترش نقش مشاوره­ای آن­ها در فرایند آموزش و یادگیری: یک پژوهش کیفی، نشریه علمی پژوهش­های آموزش و یادگیری، دوره 16، شماره 1، پیاپی 29، صص: 163-147، بهار و تابستان 1398.
10- Shimoni, Aviva & Greenberger, Lori. (2014). School Counselors Deliver Information about School Counseling and their Work: What Professional Message is Conveyed?. Professional School Counseling. 2021; 18. 15-27. 10.5330/prsc.18.1.w068754861424n61.
11- Sackett, C. R; Farmer, L. B., & Moran, K. B. A Phenomenological Inquiry of High School Students' Meaningful Experiences with School Counselors. Journal of School Counseling, 2018; 16(19), n19.
12- Perusse, R; Goodnough, G. E; Donegan, J; & Jones, C. Perceptions of school counselors and school principals about the national standards for school counseling programs and the transforming school counseling initiative. Professional School Counseling, 2004; 7(3), 152-161.
13- Williams, J; Steen, S; Albert, T; Dely, B; Jacobs, B., Nagel, C. & Irick, A. Academically resilient, low-income students’ perspectives of how school counselors can meet their academic needs. Professional School Counseling, 2019; 19(1), 155-165.
14- Gachenia, Lucy & Mwenje, Margaret. Challenges Counselors face in effecting School Counselling Programs for Academic Achievement of Secondary Schools Students in Kiambu County, Kenya. 6. 10.35631/IJEPC.638003. 2021.
15- Vela-Gude, L., Cavazos Jr., J., Johnson, M. B., Fielding, C., Cavazos, A. G., Campos, L., Rodriguez, I. “My counselors were never there”: Perceptions from Latino college students. Professional School Counseling, 2009; 12(4), 272-279.
16- Solmonson, L. L; Roaten, G. K., Jones, D. G; & Albrecht, A. C. College Freshmen’s perceptions of high school counselors. Journal of Professional School Counseling: Practice Theory, and Research, 2014; 41(1), 2-16.
17- van Manen, M. Researching lived experience: Human science for an action sensitive pedagogy. Albany, NY: State University of New York Press. 1990.
18- Shava, G., Hleza, S., Tlou, F., Shonhiwa, S., & Mathonsi, E. Qualitative content analysis. International Journal of Research and Innovation in Social Science (IJRISS), 5(7), 553–558.
19- مومنی راد، اکبر؛ علی آبادی، خدیجه؛ فردانش، هاشم؛ مزینی، ناصر. تحلیل محتوای کیفی در آیین پژوهش: ماهیت، مراحل و اعتبار نتایج، فصلنامه اندازه گیری تربیتی.. 22-187، (14)،4. 1392.
20- Kolb, D. A. Learning style and disciplinary differences. In A. M.
Chickenberg (Ed).The Modern American College. 2004; (pp. 232-235). San Francisco:
Jossey-Bass.
21- معروفی، یحیی؛ کرمی، زهره. سبک یادگیری به عنوان رویکردی برای هدایت تحصیلی دانش­آموزان دبیرستانی، پژوهش­های تربیتی، شماره 30- بهار و تابستان 1394.
22- Carey, J. C., Dimmit, C., Hatch, T., Lapan, R. T., & Whiston, S. C. Report of the
National Panel for Evidenced-Based School Counseling: Outcome research
coding protocol and evaluation of student success skills and second step.
Professional School Counseling, 2018; 11(3), 197-206.
23- Hatch, Trish. Professional Challenges in School Counseling: Organizational, Institutional and Political. Journal of School Counseling. 2008.
24- فلاح، عاطفه، احمدی، پروین، و رضازاده شیراز، فاطمه بیگم. (1394). شناسایی صلاحیت های حرفه ای مربیان دوره ی پیش دبستانی. پژوهش های آموزش و یادگیری، 22 (دوره جدید)(6)، 165-182.