بررسی رابطه‌ی سلامت‌سازمانی مدارس و فرسودگی شغلی دبیران (مورد مطالعه: مدارس راهنمایی شهرستان مهاباد در سال تحصیلی 87-1386)

نویسنده

چکیده

هدف این پژوهش، تعیین رابطه‌ی سلامت‌سازمانی مدارس با فرسودگی‌شغلی دبیران راهنمایی است. متغیر پیش بین سلامت‌سازمانی مدرسه، با هفت بعد یگانگی نهادی، نفوذ مدیر، ساخت‌دهی، مراعات، حمایت منابع، روحیه و تأکید علمی و متغیر ملاک (معیار) فرسودگی‌شغلی با سه بعد خستگی عاطفی،مسخ شخصیت و فقدان موفّقیّت فردی در نظر گرفته شده است. به منظور اندازه‌گیری متغیر‌ها از دو پرسشنامه1- پرسشنامه سلامت‌سازمانی هوی و همکارانش (O.H.I) و 2- پرسشنامه فرسودگی شغلی مزلچ و جکسون (M.B.I) استفاده شده است. جامعه آماری300 نفر دبیر مدارس راهنمایی شهرستان مهاباد در سال تحصیلی 87-86 در نظر گرفته‌شده‌است و از میان آن‌ها 170 نفر با روش طبقه‌ای انتخاب شدند. پس ازپخش پرسشنامه‌ها 165 پرسشنامه برگشت داده شد و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. روش تحقیق این پژوهش همبستگی است. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها آزمون ضریب همبستگی پیرسون و جزئی، رگرسیون دو متغیره و چند متغیره، آزمونT مستقل و تحلیل‌واریانس یکراهه استفاده شد. نتایج تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان داده است که بین دو متغیر سلامت‌سازمانی مدرسه و فرسودگی‌شغلی دبیران رابطه معکوس و معنادار وجود دارد (34/0=r و 01/0p < ). همچنین با ثابت نگه داشتن متغیرهای تعدیل‌کننده (جنسیت، سن، سابقه خدمت و مدرک تحصیلی) رابطه دو متغیر سلامت‌سازمانی و فرسودگی‌شغلی معکوس و معنادار به‌دست آمد. نتایج پژوهش نشان دادکه فرسودگی‌شغلی با بعد نفوذ‌ مدیر (08/0-=r و 05/0p>) رابطه معناداری ندارد. اما با ابعاد یگانگی نهادی (35/0-=r و 01/0p < )؛ رعایت (26/0-=r و 01/0p < )؛ ساخت‌دهی (37/0-=r و 01/0p < )، حمایت منابع (34/0-=r و 01/0p < ) روحیه (65/0-=r و 01/0p < ) و تأکید علمی (56/0-=r و 01/0p < ) در سطح 01/0 همبستگی معکوس و معناداری را نشان داده است. در مجموع تجزیه و تحلیل یافته‌ها نشانگر آن است که از طریق سلامت‌سازمانی و ابعاد آن می‌توان به به تبیین و پیش‌بینی فرسودگی‌شغلی دبیران پرداخت. بنابراین محققین و مدیران سطوح مختلف سازمان‌های آموزشی باید بیش از پیش به سلامت سازمانی مدارس توجه کنند و در این راستا پیشنهادهایی جهت سالم‌سازی جو مدارس ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها