بررسی رابطه‌ی سلامت‌سازمانی مدارس و فرسودگی شغلی دبیران (مورد مطالعه: مدارس راهنمایی شهرستان مهاباد در سال تحصیلی 87-1386)

هدف این پژوهش، تعیین رابطه‌ی سلامت‌سازمانی مدارس با فرسودگی‌شغلی دبیران راهنمایی است. متغیر پیش بین سلامت‌سازمانی مدرسه، با هفت بعد یگانگی نهادی، نفوذ مدیر، ساخت‌دهی، مراعات، حمایت منابع، روحیه و تأکید علمی و متغیر ملاک (معیار) فرسودگی‌شغلی با سه بعد خستگی عاطفی،مسخ شخصیت و فقدان موفّقیّت فردی در نظر گرفته شده است. به منظور اندازه‌گیری متغیر‌ها از دو پرسشنامه1- پرسشنامه سلامت‌سازمانی هوی و همکارانش (O.H.I) و 2- پرسشنامه فرسودگی شغلی مزلچ و جکسون (M.B.I) استفاده شده است. جامعه آماری300 نفر دبیر مدارس راهنمایی شهرستان مهاباد در سال تحصیلی 87-86 در نظر گرفته‌شده‌است و از میان آن‌ها 170 نفر با روش طبقه‌ای انتخاب شدند. پس ازپخش پرسشنامه‌ها 165 پرسشنامه برگشت داده شد و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. روش تحقیق این پژوهش همبستگی است. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها آزمون ضریب همبستگی پیرسون و جزئی، رگرسیون دو متغیره و چند متغیره، آزمونT مستقل و تحلیل‌واریانس یکراهه استفاده شد. نتایج تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان داده است که بین دو متغیر سلامت‌سازمانی مدرسه و فرسودگی‌شغلی دبیران رابطه معکوس و معنادار وجود دارد (34/0=r و 01/0p < ). همچنین با ثابت نگه داشتن متغیرهای تعدیل‌کننده (جنسیت، سن، سابقه خدمت و مدرک تحصیلی) رابطه دو متغیر سلامت‌سازمانی و فرسودگی‌شغلی معکوس و معنادار به‌دست آمد. نتایج پژوهش نشان دادکه فرسودگی‌شغلی با بعد نفوذ‌ مدیر (08/0-=r و 05/0p>) رابطه معناداری ندارد. اما با ابعاد یگانگی نهادی (35/0-=r و 01/0p < )؛ رعایت (26/0-=r و 01/0p < )؛ ساخت‌دهی (37/0-=r و 01/0p < )، حمایت منابع (34/0-=r و 01/0p < ) روحیه (65/0-=r و 01/0p < ) و تأکید علمی (56/0-=r و 01/0p < ) در سطح 01/0 همبستگی معکوس و معناداری را نشان داده است. در مجموع تجزیه و تحلیل یافته‌ها نشانگر آن است که از طریق سلامت‌سازمانی و ابعاد آن می‌توان به به تبیین و پیش‌بینی فرسودگی‌شغلی دبیران پرداخت. بنابراین محققین و مدیران سطوح مختلف سازمان‌های آموزشی باید بیش از پیش به سلامت سازمانی مدارس توجه کنند و در این راستا پیشنهادهایی جهت سالم‌سازی جو مدارس ارائه شده است.