آموزش مجازی: واکاوی چالش‌های تدریس و ارزشیابی از یادگیری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه آموزش روانشناسی و مشاوره، دانشگاه فرهنگیان، صندوق پستی 14665-889 تهران. ایران.

2 گروه آموزش زیست شناسی، دانشگاه فرهنگیان، صندوق پستی 14665-889 تهران. ایران.

چکیده

مقدمه: فراگیر شدن آموزش مجازی و کاهش هزینه‌ها، توجه والدین، فراگیران و متولیان را نسبت به کیفیت این شیوه آموزشی افزایش داده است. پژوهش حاضر بر آن است تا به واکاوی چالش‌های ارزشیابی از یادگیری دانشجویان در فضای مجازی در دوره پاندمی کرونا بپردازد.
روش: این پژوهش مطالعه‌ای کیفی از نوع پدیدارشناسی است. مشارکت‌کنندگان در پژوهش (19 نفر )11 نفر از اساتید و 8 نفر از نمایندگان دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان استان ایلام بودند که به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. جمع آوری داده ها به روش مصاحبه نیمه ساختاریافته تا رسیدن به اشباع نظری بود. داده ها به روش تفسیری کدگذاری و تحلیل گردید. روایی و پایایی مصاحبه‌های انجام شده بر اساس معیارهای  گوبا و لینکلن(1985) بررسی شد.
نتایج: تحلیل اطلاعات حاصل از مصاحبه‌ها در 5 مضمون اصلی و 30 مضمون فرعی دسته‌بندی گردید. پنج مضمون اصلی شامل 1- چالش‌های مسائل فنی و زیرساختی،2- چالش‌های شیوه‌های تدریس و آموزش در فضای مجازی، 3- چالش‌های حوزه تعامل و ارتباطات، 4- چالش‌های محتوا و برنامه درسی و 5- چالش‌های ارزشیابی از آموخته‌ها) بود. سرعت پایین اینترنت، عدم زیر ساخت کافی در مناطق مختلف ، عدم ارایه بازخورد مناسب، عدم طرح سوالات مفهومی در جریان آموزش، عدم توجه به جنبه‌های کاربردی آموزش، عدم ارتباط چهره به چهره، ناهماهنگی محتوا با روش‌های آموزشی به کار رفته، زمانبر  بودن تهیه محتوا، عدم رعایت عدالت در ارزشیابی‌های مجازی، و دشواری ارزشیابی واقعی در فضای مجازی از جمله چالش‌های آموزش و ارزشیابی مجازی از دیدگاه مصاحبه شوندگان بودند.
بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج پژوهش  پیشنهاد می شود اساتید در کلاس های مجازی با ایجاد فضای ارتباطی گرم و صمیمی، ارزشیابی و ارائه بازخورد بهنگام و مستمر، بکارگیری فعالیت‌ها به شکل فرایندی، طرح پرسش های مفهومی، تاکید بر پژوهش، بکارگیری محتوا در حل مسائل واقعی، استفاده از روش تدریس معکوس و بکاربستن مولفه‌های آن، محدودیت‌ها و تنگناهای شیوه آموزشی مجازی را تبدیل به فرصت نمایند.

کلیدواژه‌ها


1- عباسی کسانی، حامد؛ شمس مورکانی، غلامرضا؛ سراجی، فرهاد و رضایی‌زاده، مرتضی. ابزارهای ارزشیابی یادگیرندگان در محیط یادگیری الکترونیکی. فصلنامه رشد و فناوری. 1398؛ (16( پیاپی 61)): 23-33.
2- مهرداد، جعفر. اولین ارزیابی خرد دانشگاه­ها و موسسات پژوهشی دولتی. تهران. انتشارات: شورای عالی انقلاب فرهنگی، هیأت نظارت و ارزیابی فرهنگی و علمی، 1384.
3- Carlson. E.R . Lifelong Learning and Professional Development. Journal of Oral and Maxillofacial Surgery. 2016 Jan, Vol.74 .، No.5 ، P.875-876.
4- Rouhianinen.L. The Future Of Higher Education: How Emerging Technologies Will Change Education Forever. CreateSpace Independent Publishing Platform. 2016.
5- Rezaei A. Student learning evaluation during the Corona: Challenges and Strategies. Educational Psychology. 2020 Apr, 20;16 55 :179 -214.
6- Cassady، J. C.، & Gridley، B. E. The effects of online formative and summative assessment on test anxiety and performance. Journal of Technology، Learning، and Assessment،2005 Oct, 4(1). Available from http://www.jtla.org
7- Emami، M. Designing the Model of Electronic Evaluation System to Increase Studentsʼ Cooperation. Higher Education Letter، 2014 Oct, 7(25)، 159-177 [In Persian].
8- Karman، S. Examining the Effects of Flexible Online Exams on Students' Engagement in E-Learning، Educational Research and Reviews،2011 Mar, 6(3) 259-264.
9- سراجی، فرهاد، عطاران، محمد. یادگیری الکترونیکی: مبانی، طراحی، اجرا و ارزشیابی. انتشارات دانشگاه بوعلی سینا. همدان، 1390.
10- مهرمحمدی، محمود. محیط یادگیری الکترونیکی امکانی برای تحقق اهداف یادگیری سطح بالا. مجموعه مقالات چالش­های یادگیری الکترونیکی در آموزش عالی(با کوشش فرهاد سراجی).دانشگاه بوعلی سینا. همدان، 1399.
11- Slotta، J. D.، & Linn. M. C.WISE science: inquiry and the internet in the science classroom. Teachers College Press، New York. 2009.
12- یوسف‍زاده، محمدررضا و معروفی، یحیی. تدریس حرف­ه‍ای؟؟؟؟ (مبانی، مهارت‌ها و راهبردها)، همدان: دانشگاه بوعلی سینا،1397.
13- Thompson، C. L. (2011). Multi-sensory intervention observational resear. Iinternational journal of special education، 26(1)، 202-214
14- تقی زاده، سعیده، جمال، حاجی و محمدی‌مهر، مژگان(1399). مطالعه تطبیقی چالش‌ها و فرصت‌های آموزش عالی در دوران کرونا در ایران و جهان. فصلنامه پرستار و پزشک در رزم. 8(27).85.-68
15- کمالی، عبداله و عبداله‌زاده، سهیلا. تعلیم و تربیت مجازی و چالش‌های آن در عصر حاضر آموزش‌وپرورش ایران، اولین کنفرانس ملی پژوهش‌های کاربردی در فرایندهای تعلیم و تربیت، میناب، 1399.
16- صفائی، زهرا، عمادی، علیرضا و طاهری، مریم. بررسی میزان رضایت‌مندی مشمولین آموزش مداوم از برنامه‌های آموزش الکترونیکی دانشگاه علوم پزشکی سمنان. مجله مرکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی یزد، 1391؛ 7(2). 45-23.
17- زندی، بهمن و معصومی، مرجان. بررسی چالش‌های استادان دانشگاه‌های ایران در تدریس مجازی. مجموعه مقالات چالش‌های یادگیری الکترونیکی در آموزش عالی(با کوشش فرهاد سراجی). دانشگاه بوعلی سینا. همدن، 1399.
18- حسنی جعفری، فتانه و عباسی، ابوالفضل. مقایسه‌ یادگیری ‌الکترونیکی‌ در راهبرد مهارت‌های ‌خودتنظیمی‌ و انگیزش ‌تحصیلی‌ در مدارس عادی و الکترونیکی‌ در رشته‌‌ علوم‌تجربی. فناوری آموزش، 1399، 15(1)، 51-60.
19- پورتوکلی، اسماء، علی نژاد، مهرانگیز و دانشمند، بدرالسادات. طراحی الگوی تدوین محتوای الکترونیکی براساس عوامل مؤثر بر رضایتمندی از یادگیری الکترونیکی. فناوری آموزش، 1399، 15(1)، 119-138.
20- Vahedi، M. The Effect of E-Learning Readiness on Self-Regulated Learning Strategies and Students’ Behavioral Tendency to Web-based Learning: The Mediating Role of Motivational Beliefs. Bimonthly of Education Strategies in Medical Sciences،2020, 13(2)، 133-142.
21- Reyes-Chua، E.، Sibbaluca، B. G.، Miranda، R. D.، Palmario، G. B.، Moreno، R. P.، & Solon، J. P. T. The status of the implementation of the e-learning classroom in selected higher education institutions in region iv-a amidst the covid-19 crisis. Journal of Critical Reviews، 2020,7(11)، 253-258.
22- Guangul، F. M.، Suhail، A. H.، Khalit، M. I.، & Khidhir، B. A. Challenges of remote assessment in higher education in the context of COVID-19: a case study of Middle East College. Educational Assessment، Evaluation and Accountability، 2020,32(4)، 519-535.
23- Shafiei Sarvestani، M.، Mohammadi، M.، Afshin، J.، & Raeisy، L. Students’ Experiences of E-Learning Challenges; a Phenomenological Study. Interdisciplinary Journal of Virtual Learning in Medical Sciences،2019, 10(3)، 1-10.
24- بازرگان، عباس. مقدمه‌ای بر روش‌های تحقیق کیفی و آمیخته: رویکردهای متداول در علوم رفتاری تهران. نشر دیدار، 1399.
25- کرسول، جان و پلانوکلارک، ویکی.(1400). روش‌های پژوهش ترکیبی. ترجمه علیرضا کیامنش و جاوید سرایی. تهران: آییژ. (تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی، 2007).
26- Polit DF، Beck CT.(2009). Essentials of nursing research: Appraising evidence for nursing practice. Lippincott Williams & Wilkins.
27- سیف، علی اکبر. اندازه گیری، سنجش و ارزشیابی آموزشی. تهران: نشر دوران. ویرایش چهارم،‌ چاپ سوم، 1399.
28- اشتراوس، آنسلم و کوربین، جولیت. (1385). اصول روش تحقیق کیفی: نظریه مبنایی، رویه‌ها و شیوه‌ها. ترجمه بیوک محمدی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.(تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی، 1990).
29- Muilienburg L. Y. and Berge Z. L.(2001). Barriers to distance education: A factor _analytic study ،the American journal of Distance Education،vol. 15،No. 2 ،pp7_22.
30- کیان، مریم. چالش‌های آموزش مجازی: روایت آنچه در دانشگاه آموخته نمی‌شود، مجله؟؟؟؟؟؟ 1393، 5(3).22-11.
31- روزگاری خانقاه، لیلا. آموزش و یادگیری آنلاین در دوره قرنطینه بیماری همه­گیر کرونا. ششمین کنفرانس ملی مطالعات روانشناسی در علوم انسانی، 1400.
32- چیت ساز خوئی، سولماز. چالش ها و موانع آموزش الکترونیکی. ششمین کنفرانس ملی مطالعات روانشناسی در علوم انسانی، 1400.
33- ابراهیمی، سیده رضوانه و دهقانی، مرضیه. چرخش از کلاس‌های حضوری به کلاس‌های مجازی: چالش‌ها، فرصت‌ها و نحوه مواجه دانش‌آموزان متوسطه اول با آن. پژوهش‌های آموزش و یادگیری،1399، 17 (2)، 182-165.
34- ادرنیا، سمانه و دیبایی صابر، محسن. بررسی میزان آشنایی و بکارگیری تدریس معکوس در اعضای هیأت علمی دانشگاه شاهد. پژوهش‌های آموزش و یادگیری،1399، 17(1)، 111-101.
35- Sandelowski M .( 1986) The problem of rigor in qualitative research. ANS.8(3). 27-37.