طراحی نظام نشانگرهای سنجش عملکرد مربیان در محیط‌های یادگیری الکترونیکی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد ارزشیابی آموزشی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 استادیار بخش تخصصی پژوهش و سنجش؛ دانشکده روان شناسی و علوم‌تربیتی؛ دانشگاه تهران، تهران، ایران.

3 دانشیار ،دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی ، دانشگاه تهران ، تهران ، ایران.

چکیده

مقدمه: طراحی و اجرایی‌سازی نظام سنجش عملکرد پویا، عادلانه و یکپارچه، موثرترین راهبرد و مفیدترین فعالیت برای هدایت فعالیت‌های فردی، گروهی و سازمانی و ایجاد زمینه‌ تحول برای حرکت به سمت شکل‌دهی و تقویت گفتمان متناسب‌سازی مزایای رفاهی و حقوق دریافتی براساس کیفیت عملکرد و ارزش افزوده در سطح خُرد و کلان است. از آن‌جا که عملکرد بهینه سرمایه‌های انسانی، تابعی از کمّیت و کیفیت نظام نشانگرهای سازمانی است، طراحی نظام نشانگرهای سنجش عملکرد از الزامات اساسی به شمار می‌رود. هدف از اجرای پژوهش حاضر، تدوین نظام نشانگرهای سنجش عملکرد مربیان در محیط‌های یادگیری الکترونیکی است. به عبارت دیگر در این مطالعه تلاش می‌شود تا عوامل، ملاک‌ها و نشانگرهای مناسب برای ارزشیابی عملکرد مربیان در محیط‌های یادگیری الکترونیکی شناسایی و دسته‌بندی شود.
روش: برای تدوین چارچوب مناسب ارزشیابی عملکرد مربیان‌، از رویکرد کیفی و روش نظریه برخاسته‌ از داده‌ها در سطح نظم‌دهی مفهومی استفاده شد. بدین‌منظور، با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند از نوع ملاکی، مصاحبه‌ی نیمه‌ساختاریافته با سه زیرگروه مؤسسین، مدیران آموزشی و مربیان با تجربه انجام شد. اشباع داده‌ها به عنوان شاخص کفایت داده‌ها پس از مصاحبه با 11 نفر از شرکت‌کنندگان به دست آمد. پس از پیاده‌سازی مصاحبه‌ها، متن آنها تایپ شده و وارد نرم افزار MAXQDA2020 شد و کُدگذاری در سطح کدگذاری باز انجام شد..
نتایج: یافته‌ها، به تدوین نظام‌ نشانگرهای ارزشیابی عملکرد مربیان در قالب 116 نشانگر، 19 ملاک و 5 عامل ارتباطی شامل ملاک‌های (ارتباط دوستانه با فراگیر، مهارت گفتمان و تعامل با فراگیربا خانواده با مجموعه)، تربیتی شامل ملاک‌های (نگاه متعهدانه به تربیت، الگوی راهبری، کشف و ارتقاء قابلیت‌های فراگیر)، فردی شامل ملاک‌های (نظم، خلق خوش، خلاق و نوآور، بانشاط و پرانرژی)، آموزشی شامل ملاک‌های (روش تدریس، دانش برنامه‌نویسی، شوق یاددهی-یادگیری، مدیریت کلاس)، و سازمانی شامل ملاک‌های (انجام شرح وظایف، مسئولیت پذیری، سازمان پذیری، همسانی با ارزش‌های مجموعه، استفاده از بسترهای ارتباطی مجموعه) منجر گردید. به منظور اطمینان‌پذیری یافته‌ها از روش‌های بازبینی نتایج توسط مطلعان مجموعه و درگیری طولانی مدت و روش ممیزی بیرونی استفاده شد
بحث و نتیجه گیری: با توجه به جامعیت نظام نشانگرهای تدوین‌شده، می‌توان از آن‌ها برای ارزشیابی عملکرد معلمان و مربیان در محیط یادگیری الکترونیکی استفاده کرد. در راستای طراحی نظام نشانگرهای سنجش عملکرد، پیشنهاد می‌شود نظام مشوق‌های سازمانی مبتنی بر کیفیت عملکرد و ارزش‌آفرینی مربیان و نتایج برآمده از ارزشیابی عملکرد طراحی و اجرایی‌سازی شود. استفاده از این راهبرد می‌تواند به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر ایجاد و تقویت نشاط و پویایی درون‌سازمانی و ارتقای بهره‌وری فردی، گروهی، سازمانی و ملی اثرگذار شده و فرهنگ و گفتمان متناسب‌سازی مزایای رفاهی و حقوق دریافتی براساس کیفیت عملکرد و ارزش افزوده را درسطح خرد و کلان ایجاد و نهادینه‌ نماید.

کلیدواژه‌ها


1- Lindvall J, Ryve A. Coherence and the positioning of teachers in professional development programs. A systematic review. Vol. 27, Educational Research Review. 2019. p. 140–54.
2- مهدی، نامداری پژمان, محدثه، پاک نظر. ساختار تربیت معلم در کشورهای شرق آسیا با تأکید بر نظام سنجش صلاحیت و رتبه‌بندی معلمان. پژوهش در تربیت معلم. 1400;8:9–35.
3-Wang Y-S. Assessment of learner satisfaction with asynchronous electronic learning systems. Inf Manag [Internet]. 2003;41(1):75–86. Available from: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0378720603000284
4- زارعی زوارکی، اسماعیل, سعید، صفایی موحد. یادگیری الکترونیکی در قرن بیست و یکم: مبانی نظری و عملی. تهران: انتشارات علوم و فنون; 1384.
5-Stronge J, Tucker P. Handbook on Teacher Evaluation with CD-ROM . 1st ed. 2003.
6- Stalling D. Measuring success in the virtual university. J Acad Librariansh. 2002;28(1):47–53.
7- Attwell. G. A guide to the evaluation of e-learning. Evaluate Europe Handbook. Vol. 2. 2006.
8- Wu Z. Evaluation Indicator System. In: Intelligent City Evaluation System. Strategic Research on Construction and Promotion of China’s Intelligent Cities. Springer, Singapore. 2018;
9- بازرگان، عباس. مقدمه‌ای بر روش‌های کیفی و آمیخته: رویکردهای متداول در علوم رفتاری. تهران: دیدار; 1398.
10- قربانخانی م, صالحی ک. بازنمایی ویژگی های استادان موفق آموزش مجازی در نظام آموزش عالی ایران از نظر اساتید و دانشجویان: مطالعه‌ای با روش پدیدارشناسی. فناوری ‌آموزش. 1396;11(4):327–47.
 
 
 
11- یوزباشی ع, پژوهی س. شناسایی شایستگی‌های حرفه‌ای اساتید در محیط‌های آموزش الکترونیک (تکنیک دلفی). فصلنامه فن آوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی [Internet]. 2019;9(2 (پیاپی 34)):5–25. Available from: https://ictedu.sari.iau.ir/article_664963.html
12- صادقی‌نیا ز, صالحی ک, مقدم‌زاده ع. شناسایی عوامل موثر در ارزیابی عملکرد مدیران مدارس ابتدایی با راهبرد پدیدار شناسی. نشریه مدیریت مدرسه. 1397;6(2):78–99.
13- عبدالهی، بیژن, دادجوی توکلی، عطیه, یوسلیان، غلامعلی. شناسایی و اعتبارسنجی شایستگی‌های حرفه‌ای معلمان اثربخش. نوآوری‌های آموزشی. 1393;13(49):25–48.
14- Koster B, Brekelmans M, Korthagen F, Wubbels T Bob K, Brekelmans M, et al. Quality requirements for teacher educators. Teach Teach Educ [Internet]. 2005;21(2):157–76. Available from: https:// www. sciencedirect.com/ science/ article/ pii/ S0742051X04001271
15- Jon-Chao H, Horng J-S, Lin C-L, ChanLin L-J, Hong J-C, Horng J-S, et al. Competency disparity between pre-service teacher education and in-service teaching requirements in Taiwan. Int J Educ Dev. 2008;2(1):4–20.
16- Bigatel PM, Ragan LC, Kennan S, May J, Redmond BF. The identification of competencies for online teaching success. J Asynchronous Learn Networks. 2012;16(1):50–77.
17- A. D, Ezzeldin SM. A Suggested Model for Developing and Assessing Competence of Prospective Teachers in Faculties of Education. World J Educ. 2015;5(6).
18- دانشور م, مهرمحمدی م. صلاحیت های مورد نیاز مدرسان آموزش و یادگیری الکترونیکی. نشریه دانشگاهی یادگیری الکترونیکی (مدیا). 1392;4(3):10–9.
19- شاهسونی خ, فرج الهی م, ظریف صنایعی ن. ویژگیهای استاد موفق از دید دانشجویان دانشگاه‌های ارائه دهنده آموزش مجازی در شهر شیراز. مجله میان رشته‌ای آموزش مجازی در علوم پزشکی. 1393;5(2).
20- Huntly H. Teachers’ Work: Beginning Teachers’ Conceptions Of Competence. Aust Educ Res. 2008;35(1).
21- زری، جمال, امام جمعه، سیدمحمدرضا, احمدی، غلامعلی, صدق پور، بهرام صالح. شناسایی ابعاد و مولفه‌های معلم اثربخش دوره ابتدایی ایران: پژوهش ترکیبی. پژوهش‌های آموزش و یادگیری. 1396;14(1):15–29.
22- عباسی، رقیه, قادری، مصطفی, ملکی، حسن. فراتحلیل ارزیابی انجام شده پیرامون ارزشیابی عملکرد معلمان و ارائه الگوی مناسب برای آن. پژوهش‌های آموزش و یادگیری. 1399;12(2):73–85.
23- بازرگان، عباس. ضرورت توجه به دیدگاه‌های فلسفی زیربنایی معرفت شناسی در علوم انسانی برای انتخاب روش تحقیق با تأکید بر روشهای کیفی پژوهش و ارزشیابی آموزشی. (مجموعه مقالات) علوم تربیتی: به مناسبت نکوداشت دکتر علی محمد کاردان. 1384;38–50.
24- رحیمیان، نیما, صالحی، کیوان. مفهوم‌پردازی روش و مقایسه روش‌شناختی رویکرد‌های کمّی و کیفی در پژوهش‌های تربیت معلم. مطالعات سیاست گذاری تربیت معلم. 1400;4(3):9–39.
25- غفوری، آرزو, صالحی، کیوان. راهنمای عملی اجرای پژوهش کیفی: با تاکید بر روش پژوهش نظریه برخاسته از داده‌ها(GT).
26- Glaser B. G. Conceptualization: On theory and theorizing using grounded theory. Int J Qual Methods. 2002;1(2):23–38.
27- ساغروانی، سیما, مرتضوی، سعید, اگزیان، محمد, رحیم‌نیا، فریبرز. تحمیل نظریه به داده‌ها یا ظهور نظریه از داده‌ها: نظریه پردازی در علوم انسانی با روش‌شناسی نظریه داده بنیاد. پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت. 1393;4(1):151–70.
28- Bikner-Ahsbahs A, Knipping C, Presmeg N. Approaches to Qualitative Research in Mathematics Education. Adv Math Educ. 2015;142–50.
29- بنی اسدی، علی, صالحی کیوان. مقدمه‌ای بر اصول و فرایند ساخت و رواسازی پروتکل مصاحبه. نامه آموزش عالی. 1398;46:177–203.
30- Downes Stephen. Connectivism and connective knowledge: Essays on meaning and learning networks. Natl Res Counc. 2012;
31- علی‌اکبر د, لاله ج, علی‌اکبر اب. ویژگی های بایسته معلمان در بهبود فرآیند یاددهی- یادگیری مدارس هوشمند. آموزش و ارزشیابی (علوم تربیتی). 1395;9(34):77–96.