اثربخشی روش یادگیری معکوس برافزایش یادگیری خودراهبر و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان پایه ششم در درس علوم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار و عضو هیئت علمی پژوهشی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، وزارت آموزش و پرورش، تهران، ایران

2 دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران.

3 دکترای مدیریت آموزشی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی تهران جنوب ، تهران، ایران.

چکیده

با توجه به اهمیت دو متغیر یادگیری خودراهبر و پیشرفت تحصیلی در نظام تعلیم و تربیت، استفاده از روش‌های یاددهی-یادگیری برای دست‌یابی دانش‌آموزان به این دو مهم ضروری است. یادگیری معکوس یکی از روش‌های نوین آموزشی است که می‌تواند موجب تسهیل یادگیری و ارتقای پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان در دروس مختلف مانند درس علوم گردد. ازاین‌رو هدف این پژوهش بررسی اثربخشی روش یادگیری معکوس برافزایش یادگیری خودراهبر و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی در درس علوم بوده است. روش پژوهش حاضر از نوع نیمه تجربی با پیش‌آزمون-پس‌آزمون و گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش حاضر را دانش‌آموزان پسر پایه ششم ابتدایی شهر تهران به تعداد 1327 تشکیل می‌داد که در سال تحصیلی 98-1397 در مدارس منطقه 14 شهر تهران مشغول به تحصیل بودند. نمونه پژوهش حاضر شامل 30 دانش‌آموز پسر پایه ششم ابتدایی بود که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. آزمودنی‌ها به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه 15 نفر) گمارده شدند. به گروه آزمایش به مدت 8 هفته (2 جلسه در هر هفته) با استفاده روش تدریس یادگیری معکوس آموزش داده شد و گروه کنترل با استفاده از روش سنتی آموزش دیدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه یادگیری خودراهبر فیشر و همکاران (2001) که پایایی آن با استفاده از آلفای کرانباخ 853/0 به دست آمد و آزمون پیشرفت تحصیلی درس علوم پایه ششم ابتدایی بود ضریب تمیز تمامی سؤالات آزمون پیشرفت تحصیلی بالاتر 6/0، دشواری آن‌ها بالاتر 65/0 و پایایی آن 793/0 بود، استفاده شد. به‌منظور تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از آزمون تحلیل کوواریانس استفاده شد. نتایج نشان داد که روش یادگیری معکوس موجب افزایش یادگیری خودراهبر و مؤلفه‌های آن (خودمدیریتی، خودتنظیمی و خودانگیختگی در دانش‌آموزان می‌شود. (همچنین آموزش به‌روش معکوس پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان پایه ششم در درس علوم را افزایش می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


1- Jdaitawi, M. The Effect of Flipped Classroom Strategy on Students Learning Outcomes. International Journal of Instruction, 2019 ;12(3):665-80.
2- Pereira-Santos, D., Prudêncio, R. B., & De Carvalho, A.C. Empirical investigation of active learning strategies, Neurocomputing, 2019;326:15-27.
3-کاویانی، حسن، لیاقت‌دار، محمد جواد، زمانی، بی‌بی عشرت و عابدینی، یاسمین. فرآیند یادگیری در کلاس معکوس: بازنمایی از برنامه درسی تجربه‌شده در آموزش عالی. دو فصلنامه مطالعات برنامه درسی آموزش عالی، 1396؛ 8(5): 214-179.
4- مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران،1390.
5-نجفی، حسین. مقایسه تأثیر آموزش به روش ترکیبی و سنتی در یادگیری. پژوهش در آموزش علوم پزشکی، 1398؛ ۱۱ (۲): ۵۴-11.
6- Bergmann, J., Sams, A. Flipped learning for elementary instruction. International Society for Technology in Education, 2016.
7- Lindeiner-Stráský, K. V., Stickler, U., & Winchester, S. Flipping the flipped: The concept of flipped learning in an online teaching environment. The Journal of Open, Distance and e-Learning, 2020:1-7.
8- Hurtubise, L., Hall, E., Sheridan, L., & Han, H. The flipped classroom in medical education: engaging students to build competency. Journal of Medical Education and Curricular Development, 2015:2.
 9- Johnson, L., Renner, J. Effect of the flipped classroom model on a secondary computer applications course: Student and teacher perceptions, questions and student achievement. University of Louisville, Louisville, Kentucky, 2012.
 
 10- Klimplová, L. Flipping the business administration classroom. In: Springer Texts in Education. Singapore: Springer Singapore; 2020: 203–220.
  11- DeLozier, S.J., Rhodes, M.G. Flipped classrooms: A review of key ideas and recommendations for practice. Educ Psychol Rev, 2017;29(1):141–51.
12- Mehring, J. Present research on the flipped classroom and potential tools for the EFL classroom. Comput Sch., 2016;33(1):1–10.
13- Schmidt, S. M. P., Ralph, D.L. The flipped classroom: A twist on teaching. Contemp Issues Education Res (Littleton), 2016; 9(1):1–6.
14- Zainuddin, Z., Halili, S.H. Flipped classroom research and trends from different fields of study. Int Rev Res Open Distrib Learn [Internet], 2016;17(3).
15- Sirakaya, D. A., Özdemir, S. The effect of a flipped classroom model on academic achievement, self-directed learning readiness, motivation and retention. Malaysian Online Journal of Educational Technology. 2018;6(1):76-91.
16- Ceylaner, S.G., Karakuş, F. Effects of the Flipped Classroom Model on Students’ Self-Directed Learning Readiness and Attitudes towards the English Course. English Language Teaching. 2018;11(9):129–143.
17-فریدی، محمدرضا. رابطه اثربخشی تدریس اساتید بر خودکارآمدی پژوهشی و یادگیری خودراهبر دانشجویان. دو فصلنامه علمی –پژوهشی پژوهش‌های آموزش و یادگیری (دانشور رفتار)، 1395؛ 13(2): 86-75.
18- Reeve, J. How students create motivationally supportive learning environments for themselves: The concept of agentic engagement. Journal of Education Psychology & 2013;105(3):579–95.
19-Morris, T.H. Adaptivity through self-directed learning to meet the challenges of our ever-changing world. Adult Learning, 2019;30(2):56-66.
20- Lee, B. H., Lee, H.C. The effects of science lesson with the application of flipped learning on science academic achievement and scientific attitude. Journal of Korean Elem Science Education, 2016;35(1):78–88.
21-خزاعی، مریم، خراشادزاده، مهناز. کلاس معکوس روشی نو در آموزش شیمی. نهمین کنفرانس آموزش شیمی ایران، 1395؛ زنجان.
22- بهمنی، مصطفی، صفایی‌موحد، سعید، حکیم‌زاده، رضوان، عطاران، محمدوعلوی مقدم، سید بهنام. بررسی میزان مشارکت و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دبیرستانی در درس زبان انگلیسی با استفاده از روش آموزش کلاس معکوس. فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روان‌شناختی، 1396؛ 8(2): ص 49-35.
23- الوند،بی‌بی مریم. تأثیر آموزش معکوس بر عملکرد و انگیزه پیشرفت تحصیلی درس علوم (مطالعه موردی: دانش‌آموزان دختر پایه ششم ابتدایی ناحیه 6 مشهد). پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد، گل‌بهار: مؤسسه آموزش عالی غیردولتی غیرانتفاعی سناباد؛1395.
24- Li X, Huang, Z. J. An inverted classroom approach to educate MATLAB in chemical process control. Education, Chemistry and Engineering. 2017; 19:1–12.
25- Moffett, J. Twelve tips for “flipping” the classroom. Medical Teaching. 2015;37(4):331–6
26- Maycock, K.W. Chalk and talk versus flipped learning: A case study. Journal of Computer Assisted Learning. 2019;35(1):121–6.
27-برگمن، جان، سمز، اَرون. یادگیری معکوس. ترجمه محمد عطاران، مریم فرهمند خانقاه. تهران: انتشارات مرآت؛1395.
28-خاکی، غلامرضا. روش تحقیق (با رویکرد پایان‌نامه نویسی). تهران: نشر فوژان؛1397.
29- Gorsuch, R.L., McPherson, S.E. Intrinsic/extrinsic measurement: I/E-revised and single-item scales. Journal for the Science Study of Religion. 1989;28(3):348.
30- Sekaran, U., Bougie, R. Research methods for business: A skill building approach. John Wiley & Sons; 2016.
31- Fisher, M., King, J., & Tague, G. Development of a self-directed learning readiness scale for nursing education. Nurse Education Today. 2001;21(7):516–25
32-بهرنگی، محمدرضا، نصیری، رحیمعلی. تأثیر تدریس علوم تجربی با الگوی مدیریت آموزش بر یادگیری خودراهبر دانش‌آموزان سال سوم راهنمایی. فصلنامه رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 1395؛7(28):109-130.
33-دلاور، علی. روش تحقیق در روان‌شناسی و علوم تربیتی. تهران: نشر ویرایش؛1397.
 
34- Bächtold, M. What do students “construct” according to constructivism in science education? Journal of Science Education. 2013;43(6):2477–96.
35- O'Malley M. Constructivism: the effects of the flipped classroom instructional model on high school senior AP biology students.2015.
36- پیری موسی، صاحب‌یار،حافظ وسعدالهی، آرش.تأثیر کلاس معکوس بر خودراهبری در یادگیری درس زبان انگلیسی. نشریه فناوری آموزش، 1397؛12(3):236-229.
37- Arnold-Garza, S., Albert, S. The flipped classroom teaching model and its use for information literacy instruction. Communication Information Literacy. 2014;8(1):7.
38- Salimi, A., Yousefzadeh, M. The effect of flipped learning (revised learning) on Iranian students’ learning outcomes. Advances in Language and Literary Studies, 2015;6(5):209-13.
39- کیاحسینی، زیبا، اصلانی، غلامرضا. بررسی تأثیر آموزش به روش کلاس معکوس بر انگیزه پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان پسر پایه پنجم ابتدایی شهرستان اندیمشک در درس مطالعات اجتماعی در سال تحصیلی 95-94. کنفرانس جهانی افق‌های نوین در علوم انسانی: آینده‌پژوهشی و توانمندسازی؛ تهران؛1394.
40- Entezari, M., Javdan, M. Active learning and flipped classroom: hand in hand approach to improve students learning in human anatomy and physiology. International Journal of Higher Education [Internet]. 2016;5(4). Available from: http://dx.doi.org/10.5430/ijhe.v5n4p222.
41- شیربگی، ناصر. تأثیر برنامه تدریس خصوصی تکمیلی و مشاوره تحصیلی بر پیشرفت تحصیلی، رفتار کلاسی و عزت‌نفس دانش آموزان پایه اول دبیرستان.پژوهش های آموزش و یادگیری، 1393؛ 21(4) :86-71.
42- Ferri, B., Ferri, A. A controls approach to improve classroom learning using cognitive learning theory and course analytics. In: 2016 American Control Conference (ACC). IEEE; 2016.
43- احمدی، غلامعلی،عبدالملکی، شوبو. بررسی تأثیر آموزش علوم تجربی مبتنی بر رویکرد اکتشافی بر خلاقیت و انگیزه پیشرفت دانش‌آموزان. مجله ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 1391؛2(2): 123-95.
44- مبصرملکی، سمیه، کیان، مرجان. تأثیر روش آموزش معکوس بر یادگیری درس کار و فناوری. فصلنامه علمی پژوهشی تدریس پژوهی، 1397؛ 2(6): 14-1.
45- مبصرملکی، سمیه. کاربرد و اثر آموزش معکوس بر یادگیری فعالیت‌های درس کار و فناوری پایه هشتم شهر بهارستان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه خوارزمی؛1394.