شناسایی عوامل آسیب‌زای نقش مشاوره‌ای مدیران مدارس و راهکارهای گسترش نقش مشاوره‌ای آن‌ها در فرآیند آموزش و یادگیری: پژوهش کیفی

پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل آسیب‌زای نقش مشاوره‌ای مدیران مدارس و راهکارهای گسترش نقش مشاوره‌ای آنها در فرآیند آموزش و یادگیری به روش کیفی انجام شده است. نمونه‌ پژوهش 48 نفر از عوامل اجرایی فعالیت‌های مشاوره در مدارس استان آذربایجان غربی شامل؛ مدیران (12 نفر)، مشاوران (14 نفر)، معلمان (12 نفر) و دانش‌آموزان (10 نفر) بودند. به منظور دستیابی به اهداف پژوهش از روش نمونه‌گیری هدفمند استفاده شد. داده‌ها از طریق مصاحبه فردی نیمه ساختاریافته و با روش گراندد تئوری، جمع‌آوری شد. برای تحلیل داده‌ها از تحلیل چارچوبی و روش کدگذاری سه مرحله‌ای (باز، محوری و انتخابی) استفاده گردید. یافته‌ها براساس 51 مصاحبه نیمه‌ساختاریافته حاکی از حضور 3 موضوع اصلی و 10 زیرموضوع به عنوان عوامل آسیب‌زای نقش مشاوره‌ای مدیران مدارس بود که موضوعات اصلی در سه حوزه؛ فردی، آموزشگاهی و سازمانی شناسایی و طبقه‌بندی شدند. مصاحبه‌شوندگان راه‌کارهایی متناسب با عوامل آسیب‌زای شناسایی‌شده مبنی بر؛ آگاه‌سازی و توانمندسازی مدیران در زمینه مهارت‌های مشاوره‌ای و ارتباطی خود (برای عوامل آسیب‌زای فردی)، آگاه‌سازی پرسنل مدرسه از نقش مشاوره‌ای مدیران و جلب مشارکت فعالانه آن‌ها و بهره‌گیری از ظرفیت‌ها و منابع درون آموزشگاهی (برای عوامل آسیب‌زای آموزشگاهی)، طراحی و اجرای برنامه‌های کلان، حمایت و پشتیبانی سازمانی از نقش مشاوره‌ای مدیران در خط مشی کلی و سیاست‌گذاری کلان نظام آموزشی (برای عوامل آسیب‌زای سازمانی) ارائه کردند. بنابراین به منظور فرهنگ‌سازی نقش مشاوره‌ای مدیران مدارس و اهمیت آن در فرآیند آموزش - یادگیری توجه و اهتمام جدّی به یافته‌های پژوهش در خط مشی کلی و سیاست‌گذاری کلان نظام آموزشی و همچنین تحلیل عوامل موثر بر گسترش نقش مشاوره‌ای مدیران در اسناد بالادستی نظام آموزش و پرورش پیشنهاد می‌شود.