تحلیل محتوای مولفه‌های مهارت اجتماعی در کتاب‌های جامعه‌ شناسی دوره دوم متوسطه

نویسندگان

چکیده

پژوهش حاضر با هدف دست‌یابی به میزان توجه به مهارت‌های اجتماعی در محتوای کتاب‌های علوم اجتماعی دوره دوم متوسطه با بهره‌گیری از روش تحلیل محتوا، انجام شده است. جامعه پژوهش، کتاب‌های جامعه‌شناسی دوم، سوم و چهارم رشته علوم انسانی بوده است. برای بررسی مهارت‌های اجتماعی در کتاب‌های فوق، پیش‌نویسی از مهارت‌های اجتماعی تهیه و روایی صوری و محتوایی آن نیز توسط متخصصان تأیید گردیده است. تجزیه و تحلیل داده‌ها به شیوه توصیفی بوده هم‌چنین از آزمون خی‌دو، استفاده شده است. یافته ها نشان داد؛ تعداد و درصد مهارت‌های اجتماعی در کتاب چهارم بیش‌تر از کتاب سوم و کتاب سوم بیش‌تر از کتاب دوم، بوده است. توزیع میزان توجه به مهارت‌های اجتماعی درک اجتماعی و شناسایی ارزش‌ها (82/45 درصد)، مهارت‌های جرئت‌ورزی (44/13 درصد)، مهارت‌های خود‌گردانی (87/11 درصد)، مهارت‌های مقابله‌ای (3/6 درصد)، مهارت‌های همکاری و مسئوایت‌پذیری (9/4 درصد)، مهارت‌های ارتباطی (6/3 درصد) و مهارت‌های آشنایی با قوانین (78/0 درصد) بوده است هم‌چنین نتایج آزمون خی‌دو نشان داد؛ تفاوت معناداری در میزان توجه به مؤلفه‌های مهارت اجتماعی در کتاب‌های علوم اجتماعی، وجود دارد.

کلیدواژه‌ها


1. Donna Staszenski, M.E d & Hans Smits (2008). Complementary Social Sciences courses in the ALBERTA HiGH SCHOOL curriculum: A conceptual Review, AIberta Education, curriculum Branch. 2. پراواز، وازی (1378)؛ «آموزش برای آینده» در کتاب گزارش کنفرانس آموزش و پرورش برای آینده، داور شیخاوندی، تهران: سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش. 3. دهقانی، مرضیه؛ حسینی نسب، سید داوود و حسین پور(1390)؛ «بررسی سیره پیامبر اعظم (ص) در برنامه درسی تعلیمات اجتماعی دوره ابتدایی و راهنمایی تحصیلی بر اساس مهارت‌های زندگی، از منظر دبیران و تحلیل محتوای کتب فوق الذکر»، فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، ش40، صص 8 تا 32. 4. پاشا، فروغ(1390)؛ «دانش آموزان، مهارت‌های اجتماعی و آینده‌ی شغلی، فصلنامه رشد آموزش و پرورش»، دوره 14، ش 4، صص 11 تا 19. 5. حبیبی، حمدا...؛ پرداختچی، محمدحسن؛ ابوالقاسمی، محمود و قهرمانی محمد (1392)؛ «بررسی جو یادگیری محوری مدرسه و ارتباط آن با اثر بخشی مدرسه»، دو فصلنامه پژوهش‌های آموزش و یادگیری، سال بیستم، ش 3، صص 101 تا 118. 6. نصر اصفهانی، احمد رضا؛ فاتحی‌زاده، مریم و فتحی، فاطمه (1383)؛ «جایگاه مهارت‌های اجتماعی مورد نیاز دانش آموزان در کتاب‌های درسی عمومی دوره متوسطه»، دانشور رفتار، ، ش9، صص 49 تا 64. 7. فتحی آذر، اسکندر (1380)؛ «روش‌های نقد و بررسی کتاب‌های درسی علوم»، فصلنامه پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت، صص 15 تا 16. 8. صفوی زاده، نسرین و شیران، زینت (1385)؛ «کتاب‌های درسی علوم اجتماعی و مهارت‌های اجتماعی زندگی نوین»، رشد آموزش علوم اجتماعی، ش 33، صص57 تا 62. 9. رهبری، بابک (1381)؛ مهارت‌های اجتماعی و ویژگی‌های آن، تهران: انتشارت سلام. 10. کرامتی، محمد رضا (1386)؛ «تأثیر یادگیری مشارکتی بر رشد مهارت‌های اجتماعی و پیشرفت تحصیلی ریاضی»، فصلنامه روان‌شناسی و علوم تربیتی، ش 74، صص 39 تا 59. 11. Matson, J.L.,Boisjoli, J. A. (2008). Cutoff Scores for the Matson Evaluation of Social Skills for Individuals With Severe Retardation for Adults With Int-ellectual Disability. Behavior Modification , 32, 1, 109-120. 12. Caladarella, P & Merrell, K w (1997). Common Dimensions Of Social Skills Of Childern and Adolesecent: A Taxonomy Of positive Behavior, School Psychology Review, Vol 26, No 2. 13. Goldestein, A .J(1996). Psychological Skill Trianing, Elmsford,Ny: Pergamon Press. 14. Soleymanpour, J. Ghafari Mojalaj, M.Delfani, H (2013). Evalution of the Content of Life Skills Book and in Secondary School Baswd on Merrill instraction theory, Journal of Applied and Basic Sciences, Vol, 3:2548-2555. 15. یونیسف (2000)؛ برنامه آموزش مهارت‌های زندگی، سلبی و مردیها، دفتر موسسه بین المللی جهانی، undp. 16. Lewis - Timoty-J.Sugai - George,Colvin –Geaff.(1998) Reducing problem behavior through a scool – wide system of affective behavioral support: Investigation of a scool – wide Social skill, training program and a contextual intervention. Scool.psychology – Reviem.vol727, N. 3. 446-59. 17. میشل و گیبسون (1374)؛ مبانی مشاوره و راهنمایی، باقر ثنایی، تهران: انتشارات بعثت. 18. یار‌علی،جواد؛ شواخی، علیرضا و عریضی، فروغ السادات (1386)؛ «بررسی مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی در کتاب‌های درسی تعلیمات اجتماعی دوره راهنمایی تحصیلی (تحلیل محتوا)»، فصلنامه تعلیم و تربیت، ش93، صص 192 تا 221. 19. دهقانی، مرضیه(1388)؛ «تحلیل محتوای کتاب‌های تعلیمات اجتماعی دوره ابتدایی بر اساس مهارت‌های اجتماعی با توجه به دیدگاه آموزگاران»، فصلنامه نوآوری آموزشی، ش 31، صص 123 تا 148. 20. ایمان، محمدتقی و نوشادی، محمدرضا (1390)؛ «تحلیل محتوای کیفی»، فصلنامه پژوهش، ش 8، صص 15 تا 44. 21. ملکی، حسن (1386)؛ «اهداف اصلی در پرورش و آموزش تفکر انتقادی»، فصلنامه نوآوری آموزشی، ش 19، صص 93 تا 108. 22. محمدی مهر، غلام‌رضا (1389)؛ روش تحلیل محتوا (راهنمای عملی تحقیق)، تهران، نشر گنجینه علوم انسانی – دانش نگار. 23. شفیع‌آبادی، عبدالله(1383)؛مبانی روان‌شناسی رشد، تهران، انتشارات شرکت سهامی چهر.