تأثیر روش تدریس بدیعه‌پردازی بر پرورش خلّاقیّت دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی

نویسندگان

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر روش تدریس بدیعه‌پردازی بر پرورش خلّاقیّت دانش‌آموزان پایه پنجم ابتدایی انجام شده است. روش پژوهش، نیمه آزمایشی با استفاده از طرح پیش‌آزمون- پس آزمون و گروه کنترل بوده است. از جامعه‌ی آماری دانش‌آموزان پایه‌ی پنجم ابتدایی روستاهای منطقه اورامان استان کردستان دو کلاس پایه پنجم به روش نمونه گیری تصادفی ساده، به ترتیب شامل 15 و 18 نفر ‌دانش‌آموز به عنوان نمونه انتخاب شده اند. ابزار اندازه گیری آزمون استاندارد خلّاقیّت تورنس تصویری (فرم ب) بوده است. تجزیه و تحلیل داده‌ها در دو سطح توصیفی و نیز استنباطی به کمک آزمون تحلیل کوواریانس انجام شده است. یافته‌های پژوهش نشان داد؛ بین میزان خلّاقیّت ‌دانش‌آموزان آموزش دیده با روش بدیعه پردازی و ‌دانش‌آموزان با روش تدریس سنّتی، تفاوت معنی‌دار وجود دارد. روش تدریس بدیعه پردازی موجب افزایش خلّاقیّت ‌دانش‌آموزان گروه آزمایش شده است. میزان توانایی ابتکار و بسط دانش‌آموزان آموزش دیده با روش بدیعه‌پردازی به طور معنی‌داری بالاتر از ‌دانش‌آموزان با روش سنتی است ولی تفاوت بین میزان سیّالی و انعطاف پذیری دانش‌آموزان دو گروه معنی دار نیست.

1. Ping Chang; C.(2013). Relationships between Playfulness and Creativity among Students Gifted in Mathematics and Science. Journal of Creative Education.4,(2),101-109. 2. Runco, M. A. (2007). Achievement sometimes requires creativity. High Ability Studies.14;18, 3. 3. سام خانیان، م(1384)، خلّاقیّت و نوآوری در سازمان آموزشی(مفاهیم،‌ نظریه‌ها، تکنیک‌ها و سنجش)، تهران: انتشارات رسانه تخصصی. 4. بودو ، آ. (1358). خلاقیت در آموزشگاه. علی خان زاده (مترجم). تهران: چهر. 5. Amabile, T. M. (1988). A model of creativity and innovation in organizations. Research in organizational behavior.10, 123-167. 6. Hennessey, B. A. (2007). Creativity and motivation in the classroom: A social psychological and multi-cultural perspective. In A. G. Tan (Ed.), Creativity: A handbook for teachers. Singapore City: World Scientific. 7. Sternberg, R. J. (2001). What is the common thread of creativity: It’s dialectical relation to intelligence and wisdom. American Psychologist, 56,360-362. 8. Mihalyi .C.(1996) .creativity: flow and the psychology of discovering and Invention. HarperCollins publisher. 9. شهرآرای. م و همکاران(1381). تحلیل خلاقیت در کودکان.آزمون تفکر خلاق در عمل و حرکت. مجله روانشناسی و علوم تربیتی. سال سی و دوم. شماره 2 صص 191-213. 10. Shaheen, R. (2010). “Creativity and Education”. Journal of Creative Education.1, (3), 166-169. 11.Grainger, T., Barnes, J., & Scoffham, S. (2004) A creative cocktail: Creative teaching in initial teacher education. Journal of Education for Teaching, 30, 243-253. 12. سیف، ع.(1380). روان شناسی پرورشی(روان شناسی یادگیری و آموزش)، تهران: آگاه، چاپ هشتم. 13. یوسف‌زاده،م. معروفی، ی. رضایی، ع. قبادی. م.(1390). تاثیر روش تدریس کاوشگری بر پرورش مهارت‌های تفکر فلسفی ‌دانش‌آموزان پایه پنجم ابتدایی در درس علوم. دوفصلنامه پژوهش‌های آموزش و یادگیری (دانشور رفتار). سال هیجدهم. شماره 1 صص39-52. 14. Guliford .J.P.(1967).The nature of human intelligence. McGrahill. New York. NY. 15. شعبانی، ح.(1386).مهارت‌های آموزش و پرورش(روش‌ها و فنون تدریس)، تهران: انتشارات سمت. 16. شعبانی، ح.(1382). مهارت‌های آموزش و پرورش، جلد دوم(روش‌ها و فنون تدریس)، تهران: انتشارات سمت. 17. دافی، ب.(1380)، تشویق خلّاقیّت و تخیّل در کودکان، (ترجمه مهشید یاسایی)، تهران: ققنوس 18. Elliot, D C.(2005) “Teaching on target: models,strategies and methods that work” USA corwin press. 19. جویس، ب و همکاران(1385)، الگوهای تدریس. محمد رضا بهرنگی(مترجم)، تهران: نشر کمال تربیت. 20. فضلی خانی، م.(1381)، راهنمای عملی روش‌های مشارکتی و فعّال در فرآیند تدریس، تهران: موسّسه‌ی فرهنگی منادی تربیت. 21. Torrance, E. P. (2. The Torrance tests of creative thinking norms technical manual figural (streamlined) forms A & B. 22. Gordon, W. J. J. (1961). " Synectics . New York: Harper and Row. 23. زارعی زوارکی، ا و همکاران(1391). پرورش خلاقیت با بهرگیری از روش بدیعه پردازی در درس زبان انگلیسی. فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی. شماره 4 صص 83-66. 24. درزی رامندی،ه و همکاران(1393). تاثیر تدریس به روش بدیعه پردازی بر افزایش خلاقیت و پیشرفت تحصیلی درس تعلیمات اجتماعی ‌دانش‌آموزان پسر سال تحصیلی دوم راهنمایی شهر بویین زهرا. پژوهش در برنامه ریزی درسی. شماره 42صص 79-68. 25.کولایی نژاد، ج و جعفری ندوشن، س.(1392). اثربخشی روش اکتشافی هدایت شده در درس ریاضی بر خلاقیت ‌دانش‌آموزان دختر سوم ابتدایی.فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی. شماره 3 صص 103-94. 26.نیک نشان، ش و همکاران(1389). میزان استفاده اساتید از روش‌های تدریس خلاق و بررسی ویژگی خلاقانه مدرسان دانشگاه از نظر دانشجویان استعداد درخشان. مطتالعات تربیتی و روانشناسی. 11(2)، 164-145. 27. Sien Lin , Y.(2011). Fostering Creativity through Education :A Conceptual Framework of Creative Pedagogy. Creative Education. 2(3): 149-155. 28. Xanthacou,Y. Stavrou, N, A .Babalis, T.(2013). Creativity, Innovative Thinking, Tolerance in Uncertainty: Views of Undergraduate Students in Greek Universities Based on the Faculty of Their Studies. Creative Education. 4(2): 143-148. 29. استرنبرگ، جی، رابرت (1380). سبکهای تفکر، ترجمه علاءالدین اعتماد اهری، علی اکبر خسروی، تهران. انتشارات دادار. 30. عابدی، ج. (1372). خلاقیت و شیوههای نو در اندازهگیری آن، پژوهش‌های روانشناختی، شماره 3 صص46-56. 31. پیرخائفی، ع و همکاران.(1388). تأثیر آموزش خلّاقیّت بر مؤلّفه‌های فراشناختی تفکّر خلّاق دانشجویان، فصل نامه‌ی رهبری و مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار، سال سوم، شماره 2، تابستان،صص59-53 . 32. منطقی، م.(1380)، بررسی پدیده‌ی خلّاقیّت در کتاب‌های درسی دبستان، بررسی تأثیر آموزش خلّاقیّت در دانش‌آموزان ابتدایی و ارائه‌ی الگویی برای آموزش خلّاق آنان، رساله‌ی دکتری، دانشگاه تهران. 33. سعیدی، ع. (1384)، اجازه‌ی ظهور تفکّر خلّاق، ماه نامه‌ی رشد آموزش ابتدایی، شماره 2، دوره‌ی نهم، صص13-12 34. سعیدی، م. (1375)، آموزش جغرافیا با استفاده از الگوی تدریس بدیعه‌پردازی، نشریه‌ی رشد آموزش جفرافیا، دوره‌ بیستم، شماره 4، تابستان،صص55-48 35.Aiamy,. M. Haghani,.F(2012). The effect of synectics & brainstorming on 3rd Grade students’ development of creative thinking on science. Procedia. Social and Behavioral Sciences. 47: 610 – 613 36.Tajari,.T.Tajari,F.(2010). Comparison of effectiveness of synectics teaching methods with lecture about educational Progress and creativity in social studies lesson in Iran. Procedia - Social and Behavioral Sciences. 28: 451 – 454. 37. برات دستجردی، ن.(1381)، عوامل مؤثّر در پرورش خلّاقیّت.‌ ماهنامه رشد آموزش ابتدایی، شماره 2، سال هفتم، آبان،صص 41-38. 38. قوشلی، ع.(1384)، مقایسه تأثیر روش بدیعه‌پردازی با تدریس سنّتی بر خلّاقیّت عمومی و خلّاقیّت نوشتاری دانش‌آموزان کلاس پنجم ابتدایی شهرستان گرگان، کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران. 39. جعفری هرندی، ر. میرشاه جعفری، س.ا. لیاقتدار،م.ج.(1392). بررسی دیدگاه صاحبنظران و معلمان در خصوص برنامه درسی علوم ایران به منظور پیشنهاد الگوی مناسب برنامه درسی آموزش علوم. دوفصلنامه پژوهش‌های آموزش و یادگیری( دانشور رفتار). سال بیستم. شماره 3 صص.79-100. 40. کردی، ع.(1381)، خلّاقیّت در کلاس درس، ماه نامه ی آموزشی رشد آموزش ابتدایی، سال دوم، شماره 3، شماره مسلسل 11، آذرماه، صص32-31. 41. پیرخائفی، م. (1373).بررسی رابطه هوش و خلاقیت بین ‌دانش‌آموزان پسر مقطع دوم نظری دبیرستانهای تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی. 42 .بیانلو، ا.(1393). تحول تفکرخلاق درکودکان یک زبانه و دوزبانه زود هنگام.دوفصلنامه علمی- پژوهشی شناخت اجتماعی. سال سوم.شماره 5صص114-100. 43.Torrance .E.P.(1974).Norms–technical manual Torrance test of creative thinking . Minnesota university press. 44. گنجی، ک و همکاران.(1391).تاثیر آموزش خلاقیت به مادران بر افزایش خلاقیت کودکان پیش دبستانی. فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی. دوره دوم.شماره 2صص 93-71. 45. معدن دار آرانی، ع و کاکیا، ل.(1387). بررسی آفرینندگی در ‌دانش‌آموزان دختر براساس ارزیابی اثربخشی روش‌های بارش مغزی و اکتشافی هدایت شده. مجله علمی پژوهشی اصول بهداشت روانی. سال دهم.شماره 38. 140-133. 46. بریس، ن و همکاران(1384).تحلیل داده‌های روانشناسی با برنامه اس پی اس اس . خدیجه علی آبادی و علی صمدی (مترجمین). تهران .نشر دوران. 47. شیخ محسنی، ف.(1385)، بررسی تأثیر روش فعّال (پودمانی) و روش تدریس سنّتی(توصیفی) در درس علوم بر خلّاقیّت و پیشرفت‌ تحصیلی دانش‌آموزان دختر پایه پنجم ابتدایی شهرستان اقلید در سال تحصیلی 86-85، کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران 48. اوجی‌نژاد، ا. (1383). بررسی تأثیر الگوی تدریس بدیعه‌پردازی بر پرورش خلّاقیّت دانش‌آموزان در درس انشای مدارس راهنمایی شهرستان شیراز. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید بهشتی. 49. قلی‌پور، ع. (1384)، نقش فعّالیّت‌های آزمایشگاهی درس علوم در پرورش خلّاقیّت دانش‌آموزان، ماه نامه‌ی آموزش رشد ابتدایی، سال دوم، شماره 3، شماره مسلسل 15، آذرماه،ص18.