هدف این مقاله بررسی روش های تربیت عقلانی بر مبنای اندیشه امام خمینی«ره» است. عقلی که می توان از آن تحت عنوان اصلی ترین نقطه چالشِ تئوریک، در حوزه ی نظر یاد کرد. این گونه است که عقل با معانی متعدد و تقسیمات متفاوت آن، همواره موضوع گفتگوی اندیشمندان شرق و غرب بوده است.
روش پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی است. از این رو نویسنده کوشیده است با تحلیل محتواهای موجود و مرتبط با موضوع بحث، مبانی تربیت عقلانی را از اندیشه امام خمینی«ره» استنباط و استنتاج کند و بر اساس آن برخی از روش های پرورش عقل را مورد بررسی قرار دهد. بدین سان ابتدا ضمن بررسی مفهوم تربیت عقلانی، بر مبنای اندیشه امام خمینی«ره» هفت مبنای تربیت عقلانی را طبقه بندی و تجزیه و تحلیل می کنیم. به طوری که در ذیل هر یک از مبانی اختصاصی آورده شده، روش های پرورش عقل متناظر با هر یک از این مبانی ذکر می شود.
نکات عمده ی بر آمده از این دیدگاه این است که تقویت جنبه ی عقلانی سبب هدایت به سمت حقیقت هستی می شود و عقل جز در بستر علم نمی روید و عالم شدن نیز مستلزم این است که فرد مورد تعلیم قرار گیرد. برای پرورش عقل، روش هایی بر مبنای اندیشه امام خمینی«ره» استنباط و استنتاج شده است که توازن عقل را حفظ و راهیابی آن به سمت علم صحیح را میسر می سازد و قدرت استدلال را افزایش می دهد. این روش ها شامل: تفکّر، تزکیه نفس، تعلیم حکمت، علم آموزی و آگاهی بخشی است.