مدل اشتیاق تحصیلی دانشجویان: نقش جو انگیزشی کلاس با میانجیگری ارضای نیازهای اساسی روانشناختی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه روانشناسی، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران

2 گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی، خوی، ایران

چکیده

بهبود اشتیاق تحصیلی نقش موثری در سایر متغیرهای تحصیلی از جمله موفقیت و عملکرد تحصیلی دارد. در نتیجه، این پژوهش با هدف تعیین اثر جو انگیزشی کلاس بر اشتیاق تحصیلی دانشجویان با میانجیگری ارضای نیازهای اساسی روانشناختی انجام شد. مطالعه حاضر مقطعی از نوع همبستگی بود. جامعه پژوهش همه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه در سال تحصیلی 99-1398 (13000 نفر) بودند. برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شده و تعداد 400 نفر به‌عنوان نمونه انتخاب شدند که گزینش آن‌ها به روش نمونه‌گیری در دسترس صورت گرفت. ابزارهای پژوهش مقیاس جو انگیزشی کلاس، مقیاس نیازهای اساسی روانشناختی و پرسشنامه اشتیاق تحصیلی بودند که ضریب آلفای کرونباخ همه آن‌ها بالاتر از 80/0 بود و روایی صوری و محتوایی آن‌ها با استفاده از نظر متخصصان تایید شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با روش معادلات ساختاری از نوع تحلیل مسیر به کمک دو نرم‌افزار SPSS-19 و LISREL-8.8 صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که مدل پژوهش حاضر برازش مناسبی داشت و جو انگیزشی تسلطی و عملکردی بر نیاز به خودمختاری، شایستگی و ارتباط و اشتیاق تحصیلی اثر مستقیم و معنی‌دار داشت. نیاز به خودمختاری، شایستگی و ارتباط بر اشتیاق تحصیلی اثر مستقیم و معنی‌دار داشتند. نقش میانجی ارضای نیازهای اساسی روانشناختی بین جو انگیزشی و اشتیاق تحصیلی دانشجویان تایید شد؛ به‌طوری که جو انگیزشی تسلطی و عملکردی با میانجیگری نیاز به خودمختاری، شایستگی و ارتباط بر اشتیاق تحصیلی اثر غیرمستقیم و معنی‌دار داشتند (05/0>P). با توجه به نتایج پژوهش حاضر برای افزایش اشتیاق تحصیلی دانشجویان می‌توان جو انگیزشی و ارضای نیازهای اساسی روانشناختی را بهبود بخشید که برای این منظور ارتقای جو انگیزشی تسلطی باید در اولویت قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها