ادراک معلمان از مفهوم تدریس ‌و یادگیری : نقش باورهای معرفت‌شناختی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه بوعلی سینا

2 دانش‌آموختة برنامه‌ریزی درسی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.

3 استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.

چکیده

مقدمه: ادراک از مفهوم تدریس و یادگیری اصطلاحی‌است که به ارزش‌ها، نگرش‌ها، باورها و نیات معلم نسبت به تدریس و یادگیری اشاره دارد. باورهای معرفت شناختی به نوع باورهای افراد در خصوص ماهیت، منشأ، حدود و توجیه دانش می‌پردازد. هدف این پژوهش بررسی ادراک معلمان از مفهوم تدریس و یادگیری و نقش باورهای معرفت‌شناختی آنان بود
روش: پژوهش حاضر از حیث هدف کاربردی، براساس رویکرد کمّی و راهبرد توصیفی از نوع پیمایشی انجام شد. از میان معلمان دوره ابتدایی شهرستان موچش از توابع استان کردستان با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای نسبی، نمونه‌ای به‌حجم 178(213 زن، 122 مرد) انتخاب‌شد. برای جمع‌آوری داده‌ها از دو پرسشنامه باورهای معرفت‌شناختی شومر(1994) و مفهوم آموزش و یادگیری چان و الیوت(2004) استفاده شد. در تحلیل داده‌ها از شاخص‌های آمار توصیفی، آزمون‌های همبستگی و رگرسیون چندگانه بهره گرفته شد.
یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد معلمان شرکت‌کننده در پژوهش به مفهوم تدریس و یادگیری سنتی بیش ‌از تدریس و یادگیری سازنده‌گرا گرایش دارند. میانگین باورهای معرفت‌شناختی معلمان شرکت‌کننده در حد متوسط(معجونی از باورهای ساده انگارانه و پیچیده) و بالاترین میانگین به‌بعد ساختار دانش و کمترین به کنترل یادگیری تعلق‌داشت. بین باورهای معرفت‌شناختی معلمان با ادراک آنان از مفهوم تدریس و یادگیری رابطه معنی‌داری وجود داشت به‌گونه‌ای که سه باور ساختار دانش، قطعیت دانش و سرعت یادگیری توانستند ادراک سنتی از تدریس و یادگیری را پیش‌بینی کنند و منبع دانش تنها باور معرفت شناختی پیش‌بینی‌کننده ادراک تدریس و یادگیری سازنده‌گرایانه بود.
بحث و نتیجه‌گیری: یافته های پژوهش حاکی از گرایش بیشتر معلمان به مفهوم تدریس و یادگیری سنتی در مقابل مفهوم سازندگرایانه تدریس و یادگیری و غلبه باورهای معرفت شناختی ساده انگارانه بر باورهای پیچیده است. از یافته‌های پژوهش می‌توان نتیجه‌گرفت باورهای معرفت شناختی معلمان نقش تعیین کننده‌ای در شیوة ادراک معلمان از مفهوم تدریس و یادگیری دارد. براین اساس لازم است در آموزش معلمان، برنامه درسی‌مراکز تربیت معلم و آموزش ضمن خدمت به روابط باورهای معرفت‌شناختی و ادراک معلمان از مفهوم تدریس و یادگیری توجه شایسته صورت گیرد.

کلیدواژه‌ها