الگوی رشد اخلاقی دانش آموزان مبتنی بر سندتحول بنیادین آموزش و پرورش

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دبیرستان دخترانه خواجه عبدالله انصاری دوره دوم منطقه 4 تهران ایران

2 علوم تربیتی ، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

3 سازمان مرکزی جهاد دانشگاهی، تهران، ایران

چکیده

سند تحول بنیادین آموزش و پرورش سعی نموده است به طور گسترده‌ای با در نظر گرفتن حیات طیبه برای غایت تعلیم و تربیت، یک انسان اخلاقی توانمند را پرورش دهد به گونه‌ای که یکی از سطوح شش گانه این سند، به مسائل اخلاقی و عبادی دانش‌آموزان پرداخته است. به عبارت دیگر، در سطح کلان سیاستگذاری و بر اساس اسناد بالادستی مانند سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و مبانی نظری آن و سند ملی برنامه درسی به صورت مشخص به تربیت اخلاقی به عنوان بستر تبلور رشد اخلاقی پرداخته شده است و حدود و ثغور درجه اهمیت آن را مشخص کرده است. بر اساس این اسناد ساحت تربیت اعتقادی، عبادی و اخلاقی مهمترین ساحت از میان ساحت های ششگانه تعلیم و تربیت محسوب می گردد که نه تنها دارای هویتی مستقل است بلکه باید در تمامی ساحت های دیگر نیز بروز و ظهور داشته باشد. مسئله اینجاست چرا با اینکه جوانان و نوجوانان ارزش های اخلاقی را می شناسند و آنها را قبول دارند چه عواملی باعث می شود تا افراد، عملی خلاف آنچه قبول دارند انجام دهند؟ وجود چه عواملی مسئله عدم پایبندی به ارزش های اخلاقی را تشدید می کند؟ در نظام تعلیم و تربیت چه موانعی در پایبندی دانش آموزان (به ویژه فراگیران دوره دوم متوسطه به عنوان خروجی های نظام آموزش و پرورش) به ارزش های اخلاقی وجود دارد?بر اساس فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی، چگونه می توان الگوی متناسب با رشد اخلاقی دانش آموزان، را طراحی و اعتباریابی نمود؟ و در نهایت تا چه میزانی شاخص ارزش های اخلاقی از منظر دانش آموزان با شاخص ها و مؤلفه های ارزش های اخلاقی از منظر متولیان تعلیم و تربیت با هم مطابقت دارد؟ و دهها سؤال مشابه دیگر در این زمینه که پژوهشگران بسیاری را بر آن داشت تا با انجام پژوهش های مختلف به دنبال یافتن پاسخ سؤالات برآیند و دامنه متنوعی از شاخص های رشد اخلاقی از یک تا هشت مؤلفه ای را ارائه نمایند. پژوهش حاضر با هدف طراحی و اعتباریابی الگوی رشد اخلاقی در چارچوب فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی مبتنی برسند تحول بنیادین آموزش و پرورش با روش کمی وکیفی است. در بخش کیفی از تحلیل اسنادی شامل قرآن و روایات، کتاب، مقالات، رساله ها و سند تحول بنیادین آ.پ و مصاحبه نیمه ساختارمند با متخصصان تعلیم و تربیت براساس قاعده اشباع با 15 نفر می باشد. در بخش کمی که از نوع توصیفی پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش شامل 6822 دختردوره دوم متوسطه منطقه چهار شهر تهران وحجم نمونه 945 نفر می باشند. همچنین مدیران و معلمان با بیش از هزارنفر وحجم نمونه 86 نفر با روش تصادفی طبقه بندی شده می باشند. ابزارگردآوری، کتابخانه ای، مصاحبه و پرسشنامه می باشد. پایایی با آلفای کرونباخ 85%، تجزیه و تحلیل کمی با آمارۀ t در سطح معنی داری 95% وبا نرم افزارspss26 انجام گردید.نتایج بدست آمده ازپرسشنامه عوامل اثرگذار بر رشد اخلاقی دختران دانش آموز، گزینه خانواده، طبیعت و مد بیشترین و برنامه های صداوسیما، فعالیت های فرهنگی ومطالعه ادبیات دفاع مقدس، کمترین تا ثیر را داشته اند.

کلیدواژه‌ها