ارتباط خدمات کتابخانه‌‌‌های عمومی با یادگیری دانش‌آموزان استان لرستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه آموزش تربیت بدنی، دانشگاه فرهنگیان تهران، تهران، ایران.

2 کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی، مطالعات کتابخانه‌های عمومی، دانشگاه پیام نور کرمانشاه، کرمانشاه، ایران .

چکیده

مقدمه: هدف پژوهش حاضر بررسی ارتباط خدمات کتابخانه‌های عمومی و یادگیری دانش‌آموزان در کتابخانه‌های عمومی استان لرستان است. با این هدف رابطۀ مؤلفه‌های عوامل محسوس، قابلیت اطمینان، پاسخگویی، اطمینان خاطر و همدلی با یادگیری بررسی شده است.
روش: این پژوهش از نوع توصیفی ـ پیمایشی است. جامعۀ آماری شامل تمام دانش‌آموزان با دامنۀ سنی 12 تا 17 سال عضو کتابخانه‌های عمومی استان لرستان (حدود 6600نفر) و حجم نمونه با توجه به جدول مورگان و کرجسی 360 نفر بوده است. نمونه‌ها از کتابخانه‌های عمومی کل استان به روش تصادفی طبقه‌ای نسبی انتخاب شدند و برای گرآوری داده‌ها از پرسش‌نامه‌های محقق‌ساخته استفاده شد.
نتایج: بین خدمات کتابخانه‌های عمومی و یادگیری دانش‌آموزان در کتابخانه‌های عمومی استان لرستان رابطۀ مثبت و معناداری وجود داشت. «توانایی دانش‌آموز در استفاده از اطلاعات جدید در حل مسئله و میزان تأثیر اطلاعات جدید بر توانایی دانش‌آموزان» بالاترین رتبه در سؤالات یادگیری و «بهترین مکان بودن کتابخانه برای پرکردن اوقات فراغت و همچنین برای مطالعۀ کتاب‌های درسی» بالاترین رتبه در سؤالات خدمات کتابخانه بود. بین عوامل محسوس و یادگیری و همچنین بین متغیر قابلیت اطمینان و یادگیری تأثیر معنی‌دار وجود داشت؛ همچنین بین پاسخگویی و یادگیری و همین‌طور بین اطمینان خاطر و یادگیری تأثیر معنی‌دار با شیب مثبتی وجود داشت.
بحث و نتیجهگیری: بین خدمات کتابخانه‌های عمومی و مؤلفه‌های مذکور یادگیری دانش‌آموزان در کتابخانه‌های عمومی استان لرستان رابطۀ مثبت و معناداری وجود دارد. کتابخانه‌ها در یادگیری تأثیرگذارند و برای فعالیت‌های تحصیلی، عملکرد مطلوب و یادگیری پیوستۀ دانش‌آموزان ضروری به نظر می‌رسند و نقش تعیین‌کننده‌ای در تأمین منابع و بهبود و تسریع یادگیری دارند و با ایجاد فرصت‌های یادگیری به‌سبب پروژه و تجربیات منحصربه‌فرد به محیط یادگیری تجربی تبدیل می‌شوند. پیشنهاد می‌شود استفادۀ مطلوب و کارآمد از این زیرساخت عمومی برای کل دانش‌آموزان و همچنین مقاطع تحصیلی تکمیلی در دانشگاه‌ها سرلوحۀ کارها قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


  1. ۱.         فهیم‌نیا فاطمه، منطق حسن. بررسی نقش کیفیت خدمات ارائه‌شده به‌وسیلۀ کتابخانه‌های دانشگاهی در افزایش اعتماد دانشجویان به آن (مورد مطالعه: کتابخانۀ مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران). تحقیقات کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاهی، 1392؛ 47(2): 117-137. doi: 10.22059/jlib.2013.36415

    ۲.         خلیلیان سعیده، پشوتنی‌زاده میترا. تأثیر خدمات کتابخانه‌ای و رسانه‌های مختلف بر جذب نوجوانان به کتابخانه‌های عمومی (مطالعه موردی شهر اصفهان). مطالعات کتابداری و علم اطلاعات، 1399؛ 12(1): 116-131. doi: 10.22055/slis.2018.20033.1293

    ۳.         مجیدی، موسی. بررسی کتابخانه‌های آموزشگاهی براساس کندوکاوی اجمالی در آمار رسمی وزارت آموزش‌وپرورش. دانش‌شناسی: 1387؛ 1(1): 67-84.

    ۴.         قاضی‌زاده حمید، بیرانوند علی، عاصمی، عاصفه. نقش کتابخانه‌های آموزشگاهی در توسعۀ یادگیری. تهران: دانشگاه پیام نور، 1395.

    1. Tabatabaei Shahrabad Z, Tajafari M, and Sanatjoo A. Exploring the Relationship between Adolescents’ Use of Public Libraries and Their Academic Achievement. Public Library Quarterly. 2021. 40(5): p. 444-453.

    ۶.         زارع امین، زنگنه ثریا، بهرامی‌نیا سارا، مرادی محمود. عوامل مرتبط با میزان گرایش کتابداران شاغل در کتابخانه‌های عمومی استان کرمانشاه به پژوهش. مطالعات کتابداری و علم اطلاعات، 1399؛ 12(1): 51-72: doi: 10.22055/slis.2017.19104.1266

     ۷.        بهمنی، محمدمسعود. مدیریت دانش در سازمان‌ها. علوم اطلاع‌رسانی: 1391.

    ۸.         حری عباس، نشاط نرگس. کتابخانة آموزشگاهی در مدرسة کتابخانه‌مدار. 1383: شبکۀ کتاب.

    1. Krier, L., Library curriculum outside the classroom: Connecting library services to student learning. The Journal of Academic Librarianship, 2021. 47: p. 102303.
    2. Scoulas, J.M. and S.L. De Groote, The Library’s Impact on University Students’ Academic Success and Learning. Evidence Based Library and Information Practice, 2019. 14(3): 2-27.
    3. DeVille, S.D. and J.A. Sughrue, Linking Library Use to Student Engagement. Journal of Library Administration, 2023. 63(2): 179-199.
    4. McChesney, E., The Public Library’s Role in Youth Learning: Remediation and Acceleration During COVID. Journal of Library Administration, 2022. 62(4): 564-571.

    ۱۳.        غفاری سعید، قربان‌نژاد الهام. مطالعۀ رابطۀ بین کیفیت خدمات و رضایت کاربران کودک و نوجوان کتابخانه‌های عمومی استان آذربایجان غربی. فصلنامۀ بازیابی دانش و نظام‌های معنایی، 1397؛ 5(15): 83-102: doi: 10.22054/jks.2019.32178.1179

    1. Khosravi, N., N. Barat dasterdi, and H. Amir Teymori, Investigating the Effective Factors on Mobile Learning in Medical Education Based on FRAME Model. Iranian Journal of Medical Education, 2014. 14(3): 206-215.

    ۱۵.        حکیمی رضا، طبسی محمدعلی. بررسی راهکارهایی عملی به‌منظور فعال شدن کتابخانه‌های مدارس شهر زاهدان و توسعۀ فرهنگ مطالعه. کتابداری و اطلاع‌رسانی، 1389؛ 13(1): 111-132.

    1. Kasten-Mutkus, K., Programming as pedagogy in the academic library. portal: Libraries and the Academy, 2020. 20(3): 425-434.
    2. Lilburn, J., Ideology and Audit Culture: Standardized Service Quality Surveys in Academic Libraries. portal: Libraries and the Academy, 2017. 17: 91-110.
    3. Dent, V.F., An exploratory study of the impact of the rural Ugandan village library and other factors on the academic achievement of secondary school students. 2012: Long Island University, CW Post Center.

    ۱۹.        زندیان فاطمه، ناصری فاطمه، شریف عاطفه، محمودی حمیدرضا. بررسی صلاحیت‌های کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی (مورد مطالعه: دانشگاه‌‌های دولتی شهر تهران). دانش‌شناسی، 1399؛ 13(48): 100-111.