بررسی و تبیین ابعاد تدریس بازتابی و نقش آن بر بازآفرینی شغلی دانشجو- معلمان دانشگاه فرهنگیان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.

چکیده

مقدمه: تدریس بازتابی ماهیتی جدید از تدریس است که به دنبال کاربرد تفکر و اندیشه در نحوه اجرای برنامه های درسی است و سعی می‌کند پایداری یادگیری محتوای‌درسی را با ارزیابی مستمر فعالیت‌ها فراهم نماید. این رویکرد به دنبال آگاه‌سازی و عینیت‌بخشی گستره اقدامات آموزشی است که معلمان در یک چرخه فرایندی تدریس از خود بروز می دهند.  پژوهش حاضر با هدف شناسایی و تبیین ابعاد تدریس بازتابی بر بهبود بازآفرینی شغلی دانشجو- معلمان دانشگاه فرهنگیان انجام شد.
روش: رویکرد تحقیق کیفی از نوع تحلیل مضمون با تاکید بر شیوه خود ادراکی بود. مشارکت کنندگان دانشجو- معلمان شاغل در دانشگاه فرهنگیان شهید مطهری خوی در سال تحصیلی 1402-1401 بوده است که 17 نفر از آنان به صورت نمونه گیری هدفمند از نوع شاخص مورد مطالعه قرار گرفتند. در این راستا مصاحبه های نیمه سازمان یافته ای از آنها صورت گرفت و نمونه‌گیری تا اشباع داده‌ها ادامه یافت. هم چنین از روش توصیف غنی و تحلیل‌های میان موردی در راستای روایی داده ها و از روش دگر بازبینی و  تحلیل موازی برای تعیین پایایی داده ها استفاده شد. داده های به دست آمده با استفاده از فرایند 3 مرحله ای ترکیبی متشکل از روش کینگ و هاروکس(2010)، براون وکلارک(2006) و آتراید- استرلینگ(2001) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: یافته‌های این تحقیق 6 مضمون فراگیر 18 مضمون سازمان دهنده و 112 مضمون اولیه را در بر‌‌‌می‌گیرد که این مقوله‌های اصلی مبتنی بر شاخصه‌های خود ارزیابی آموزشی، برانگیختگی آموزشی، خودپژوهی، روایت‌گری، آسیب شناسی آموززشی و خود تنظیمی است. هم‌چنین رویکرد تدریس بازتابی در راستای بازآفرینی‌شغلی بر بازنگری اهداف‌کاری و ایجاد رویه‌های جدید در تدریس، بررسی و نقد تعاملات آموزشی و ماهیت موقعیتی ارتباطات آموزشی، جهت‌دهی نگرش معلمان و شکل‌گیری فرهنگ تدریس تاکید دارد.
بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان می‌دهد که مدارس با تاکید بر رویکردهای جدید در تدریس برنامه‌های درسی، نقش تامل و تفکر را در نحوه پیاده سازی محتوای آموزشی، محور فعالیت های معلمی مورد توجه قرار دهد و ذهنیت و نگرش خلاقانه در تدریس معلمان را جز هویت شغل معلمی تلقی کرده و استانداردهای تدریس را بازنگری نماید. 

کلیدواژه‌ها


1- رزی، جمال، امام جمعه، سید محمدرضا، احمدی، غلامعلی و صالح صدق پور، بهرام (1396). شناسایی ابعاد و مولفه‌های معلم اثربخش دوره ابتدایی ایران: پژوهش ترکیبی. پژوهش های آموزش و یادگیری، (1)14، 29-15.
2- سرمد، زهره، بازرگان، عباس و حجازی، الهه(1396). روش‌های تحقیق در علوم رفتاری. تهران: آگاه.
3- Alhojailan, M. I. (2012).Thematic analysis: A critical review of the process and its evaluation. West East Journal of Social Sciences, 1(1), 39-47.
4- Attride-Stirling, J. (2001). Thematic Networks: An Analytic Tool for Qualitative Research. Qualitative Research, 1, 385-405.
5- Alsuhaibani, Z.(2019). Perceptions and Practices of EFL Pre-Service Teachers about Reflective Teaching. Arab World English Journal, 10(4), 62-73.
6- Batman, D., &  Saka, A. Z.(2021). The Effects of Micro-Reflective Teaching Practices on the Professional Skill Development of Pre-Service Physics Teachers. Turkish Online Journal of Educational Technology, 20(4), 117-131.
7- Bawaneh, A. K., Moumene, A. B. H., & Aldalalah, O. (2020). Gauging the level of reflective teaching practices among science teachers. International Journal of Instruction, 13(1), 695- 712.
8- Berg, J. M., Wrzesniewski, A. & Dutton, J. E. (2010). Perceiving and responding to challenges in job crafting at different ranks: When proactivity requires adaptivity. Journal of Organizational Behavior, 31(2‐3), 158-186.
9- Bilac, S., & Miljkovic, D. (2016). Utjecaj refleksivne prakse na samoprocjenu ponasanja i zadovoljstvo poslom ucitelja u upravljanju razredom i disciplinom [Influence of reflective practice on self-assessment of behavior and job satisfaction of teachers in classroom management and discipline]. Skolski vjesnik, 65(3), 357-377.
10- Braun, V., & Clarke, V.(2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology 3(2),77-101
11- Brookfield, S. D. (2017). Becoming a critically reflective teacher. San Francisco: Jossey-Bass.
12- Cirocki, A., & Farrelly, R. (2016). Research and reflective practice in the EFL classroom: Voices from Armenia. Eurasian Journal of Applied Linguistics, 2(1), 31–56.
13- Debus, M. E., Gross, C. & Kleinmann, M. (2019). The power of doing: How job crafting transmits the beneficial impact of autonomy among overqualified employees. Journal of Business and Psychology, 1-15.
14- Ezer, F., & Aksut, S. (2021). Opinions of Graduate Students of Social Studies Education about Qualitative Research Method. International Education Studies, 14(3), 15-32.
15- Farrell, T. S. C.(2019). Reflective Teaching, Revised Edition. ELT Development Series.TESOL Press.
16- Goodley, C. (2018). Reflecting on being an effective teacher in an age of measurement. Reflective Practices, 19,167-178.
17- Hendriwanto, (2021). A Reflective Teaching Practicum as a Platform for Stimulating Pre-Service Teachers' Professional Development. Journal of Education for Teaching: International Research and Pedagogy, 47(4), 624-626.
18- Kartal, G., & Demir, Y.(2021). Observational Narrative Knowledging in Early Professional Development of Student Teachers of English. Instructional Science: An International Journal of the Learning Sciences,49(1), 109-135.             
19- Ivanova-Armeykova R. M.(2020). On reflexive skills and competencies of the teachers. Education Journal, 9(4), 99-104.
20- King, N. and Horrocks, C. (2010) Interviews in qualitative research. Sage, London.
21- Liu, P.(2022). Reflection in Alignment to Professional Standards: What Did the Student Teachers Highlight? Journal of Global Education and Research, 6(1), 67-81.
22- Mathew, P., Mathew, P., & Peechattu, P. J. (2017). Reflective practices: A means to teacher development. Asia Pacific Journal of Contemporary Education and Communication Technology, 3(1), 126-131.
23- Mc Naughtan, J.,  Thacker, R., Eicke, D., & Freeman, S.(2022). Committed to Their Craft: Understanding the Relationship between Job Crafting and Work Commitment among Faculty in the United States. Higher Education Quarterly,  76(2), 367-384.
24- Moslehi, P., & Salehi, H.(2021). Relationship between Reflective Teaching and Teacher Autonomy among Iranian EFL Experienced and Novice Teachers. Journal of Practical Studies in Education, 2(5), 1-10.
25- Muchnik-Rozanov, Y., & Tsybulsky, D. Examining Future-Oriented Discourse within Reflective Narratives as Professional Identity Development for Student Teachers. Journal of Education for Teaching: International Research and Pedagogy, 47(3), 309-321.
26- Olaya Mesa, M. L. (2018). Reflective teaching: An approach to enrich the English teaching professional practice. HOW, 25(2), 149-170.
27- Oo, T. Z., &  Habok, A.(2020). The Development of a Reflective Teaching Model for Reading Comprehension in English Language Teaching. International Electronic Journal of Elementary Education, 13(1), 127-138.
28- Osmanovic Zajic, J., Maksimovic, J., & Milanovic, N. M.(2022). Personal and Professional Empowerment of Reflective Practitioner Teachers during the COVID-19 Pandemic. Problems of Education in the 21st Century, 80(2), 371-385.
29- Phan, T. T. V., Nguyen, L. T., & Nguyen, K. D.(2022). Exploring English as a Foreign Language High School Teachers' Perceptions of Reflective Teaching Strategies in Language Teaching. European Journal of Educational Research, 11(3), 1825-1837.
30- Pow, W., & Lai, K. (2021). Enhancing the quality of student teachers’ reflective teaching practice through building a virtual learning community. Journal of Global Education and Research, 5(1), 54-71.
31- Riasnugrahani, M., Riantoputra, C. D., Takwin, B. & Panggabean, H. (2019). Discerning work as a calling: The role of job crafting. The Career Development Quarterly, 67(4): 343-356.
32- Seitova, M.(2019). Student Teachers' Perceptions of Reflective Practice. International Online Journal of Education and teaching 6 (4), 765-772.
33- Shanmugavelu, G., Parasuraman, B., Arokiasamy, R., Kannan, B., & Vadivelu, M.(2020). The Role of Teachers in Reflective Teaching in the Classroom. Shanlax International Journal of Education, 8(3), 30-33.
34- Schon, D. (1983) The Reflective Practitioner: How Professionals Think in Action. Guildford, UK: Arena.
35- Tilson, J., Sandretto, S., Pratt, K. (2017). Connecting theory to practice: Using preservice teachers’ beliefs, theories and video-recorded teaching to prompt a cycle of praxis. Teaching and Teacher Education, 67, 454-463.
36- Tonna, M. A., Bjerkholt, E., & Holland, E.(2017). Teacher mentoring and the reflective practitioner approach. International Journal of Mentoring and Coaching in Education, 6(3), 210-227.
37- Vanbelle, E., Van Den Broeck, A. & De Witte, H. (2017). Job Crafting: Autonomy and workload as antecedents and the willingness to continue working until retirement age as a positive outcome. Psihologia Resurselor Umane, 15(1), 25-41.
38- Zahid, M., & Khanam, A.(2019). Effect of Reflective Teaching Practices on the Performance of Prospective Teachers. Turkish Online Journal of Educational Technology, 18(1), 32-43.