بررسی و تبیین ابعاد تدریس بازتابی و نقش آن بر بازآفرینی شغلی دانشجو- معلمان دانشگاه فرهنگیان

مقدمه: تدریس بازتابی ماهیتی جدید از تدریس است که به دنبال کاربرد تفکر و اندیشه در نحوه اجرای برنامه های درسی است و سعی می‌کند پایداری یادگیری محتوای‌درسی را با ارزیابی مستمر فعالیت‌ها فراهم نماید. این رویکرد به دنبال آگاه‌سازی و عینیت‌بخشی گستره اقدامات آموزشی است که معلمان در یک چرخه فرایندی تدریس از خود بروز می دهند. پژوهش حاضر با هدف شناسایی و تبیین ابعاد تدریس بازتابی بر بهبود بازآفرینی شغلی دانشجو- معلمان دانشگاه فرهنگیان انجام شد.
روش: رویکرد تحقیق کیفی از نوع تحلیل مضمون با تاکید بر شیوه خود ادراکی بود. مشارکت کنندگان دانشجو- معلمان شاغل در دانشگاه فرهنگیان شهید مطهری خوی در سال تحصیلی 1402-1401 بوده است که 17 نفر از آنان به صورت نمونه گیری هدفمند از نوع شاخص مورد مطالعه قرار گرفتند. در این راستا مصاحبه های نیمه سازمان یافته ای از آنها صورت گرفت و نمونه‌گیری تا اشباع داده‌ها ادامه یافت. هم چنین از روش توصیف غنی و تحلیل‌های میان موردی در راستای روایی داده ها و از روش دگر بازبینی و تحلیل موازی برای تعیین پایایی داده ها استفاده شد. داده های به دست آمده با استفاده از فرایند 3 مرحله ای ترکیبی متشکل از روش کینگ و هاروکس(2010)، براون وکلارک(2006) و آتراید- استرلینگ(2001) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: یافته‌های این تحقیق 6 مضمون فراگیر 18 مضمون سازمان دهنده و 112 مضمون اولیه را در بر‌‌‌می‌گیرد که این مقوله‌های اصلی مبتنی بر شاخصه‌های خود ارزیابی آموزشی، برانگیختگی آموزشی، خودپژوهی، روایت‌گری، آسیب شناسی آموززشی و خود تنظیمی است. هم‌چنین رویکرد تدریس بازتابی در راستای بازآفرینی‌شغلی بر بازنگری اهداف‌کاری و ایجاد رویه‌های جدید در تدریس، بررسی و نقد تعاملات آموزشی و ماهیت موقعیتی ارتباطات آموزشی، جهت‌دهی نگرش معلمان و شکل‌گیری فرهنگ تدریس تاکید دارد.
بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان می‌دهد که مدارس با تاکید بر رویکردهای جدید در تدریس برنامه‌های درسی، نقش تامل و تفکر را در نحوه پیاده سازی محتوای آموزشی، محور فعالیت های معلمی مورد توجه قرار دهد و ذهنیت و نگرش خلاقانه در تدریس معلمان را جز هویت شغل معلمی تلقی کرده و استانداردهای تدریس را بازنگری نماید.