بررسی تأثیر آموزش مبتنی بر اینفوگرافیک در یادگیری درس شیمی دانش‌آموزان پایه یازدهم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد آموزش شیمی، دانشگاه فرهنگیان، صندوق پستی 889-14665، تهران، ایران.

2 دانشیار، گروه آموزش شیمی، دانشگاه فرهنگیان، صندوق پستی 889-14665، تهران، ایران.

3 استادیار، گروه آموزش شیمی، دانشگاه فرهنگیان، صندوق پستی 889-14665، تهران، ایران.

4 گروه آموزش شیمی، دانشگاه فرهنگیان، صندوق پستی 889-14665، تهران، ایران.

چکیده

مقدمه: اغلب مفاهیم علمی که به حوزه شیمی تعلق دارند از نوع مفاهیم انتزاعی هستند. از این­رو دانش­آموزان برای درک این مفاهیم نیاز به تصویرسازی ذهنی دارند. با توجه به اهداف عالی نظام تعلیم و تربیت، در ارتباط با افزایش کیفیت آموزش و یادگیری دانش­آموزان، پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر آموزش مبتنی بر اینفوگرافیک در یادگیری درس شیمی دانش­آموزان پایه یازدهم صورت گرفته است.
روش: تحقیق کاربردی حاضر به شیوه شبه آزمایشی بر روی دو گروه کنترل و آزمایش و به­صورت پیش‌آزمون و پس‌آزمون انجام شده است. جامعه آماری پژوهش تمامی دانش­آموزان پایه یازدهم متوسطه منطقه چهاردانگه در استان تهران می­باشد. حجم نمونه‌ آماری با استفاده از فرمول کوکران برابر با 56 نفر برآورد شد که از طریق نمونه‌گیری خوشه­ای انتخاب شدند. از نرم افزارهای Adobe Illustrator 2022 و Paint برای تهیه 30 اینفوگرافیک استفاده شد. انطباق موضوعات و مفاهیم اینفوگرافیک­ها با اهداف کتاب درسی توسط چهار نفر از اعضای هیأت علمی و پنج نفر از معلمان با تجربه شیمی تأیید گردید. ابزار گردآوری اطلاعات آزمون محقق­ساخته حاوی 20 سؤال در حیطه­های دانش، فهمیدن و تحلیل است. روایی سؤالات آزمون با استفاده از نظرات گروه صاحب­نظران تأیید شد. میزان پایایی سؤالات آزمون با روش کودرریچاردسون معادل 73/0 به­دست آمد. داده­های پژوهش با استفاده از نرم­افزار IBM SPSS Statistics 26 در سطح معناداری 05/0>P تحلیل شدند.
نتایج: یافته­ها نشان می­دهد بعد از اجرای تدریس به شیوه اینفوگرافیک میانگین نمرات دانش­آموزان گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل افزایش معنادار داشته است. همچنین میانگین نمرات حیطه­های دانش، فهمیدن و تحلیل دانش­آموزان گروه آزمایش قبل و بعد از اجرای تدریس به شیوه اینفوگرافیک بیشتر شده است.
بحث و نتیجه­گیری: نتایج نشان می­دهد تدریس به شیوه اینفوگرافیک می­تواند سطح دانش، فهمیدن و تحلیل دانش­آموزان در درس شیمی را بالا ببرد.

کلیدواژه‌ها


1- خزاعی، مریم، عمیدیان، معصومه، خراشادی زاده، مهناز. نقض آزمایش در یادگیری مفاهیم شیمی. نهمین کنفرانس آموزش شیمی ایران، دانشگاه زنجان. 1395.
2- بابادی عکاشه، زهرا. شریف، سید مصطفی. جمشیدیان، عبدالرسول. بررسی وضعیت موجود و مطلوب دست‌یابی به آرمان مشترک از دید مدیران و کارشناسان آموزش و پرورش استان اصفهان. نشریه علمی پژوهش­های آموزش و یادگیری 1389. 45، 14-1.
3- قربانی، علیرضا. نقش فعالیت­های آزمایشگاهی و عملی در افزایش یادگیری مفاهیم درس علوم تجربی. شانزدهمین کنفرانس آموزش فیزیک ایران و ششمین کنفرانس آموزش فیزیک، لرستان. 1394.
4- Johnstone, A. H. Why is science difficult to learn? Things are seldom what they seem. Journal of Computer Assisted Learning. 1991. 7, 75-83.
5- Sylwester, R. How to explain a brain an educator's handbook of brain terms and cognitive processes? Skyhorse Publishing Company, Incorporated. 2015.
6- شفیع پور، محدثه. سرایلو، رقیه و شفیع پور، اردشیر. اینفوگرافیک (اطلاع نگاشت)، ابزاری جهت افزایش بهره­وری فرآیند یاددهی-یادگیری، دومین کنفرانس بین­المللی روانشناسی، علوم تربیتی و سبک زندگی، دانشگاه تربت ­حیدریه. 1394.
7- سلیمی، مریم. بصری­سازی محتوا در ارتباطات، گرافیک اطلاع رسان و آموزش، ماهنامه مدیریت ارتباطات. 1395. 81، 28-26.
8- Siricharoen, W. V., & Siricharoen, N. How Infographic should be evaluated? The 7th International Conference on Information Technology. 2015.
9- عمیق، مجید. دانشنامه اینفوگرافی، چاپ انتشارات پیام آزادی. 1396.
10- زمانی، بی­بی عشرت و اسفیجانی، اعظم. کاربرد گرافیک در آموزش مفاهیم فیزیک در کتاب­های درسی علوم مقطع ابتدایی کشورهای ایران، آمریکا و انگلستان به­منظور پرورش روحیه جستجوگری در دانش­آموزان. مجله علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز. 1385. 13، 118-95.
11- گلزاری، زینب. عزیزی، مرضیه. تأثیر آموزش مبتنی بر اینفوگرافیک بر میزان خلاقیت دانش‌آموزان. نشریه علمی پژوهش­های آموزش و یادگیری 1400. 18، 148-135.
12- بزرگی­نژاد، خدیجه و شهامت، نادر. کاربرد اینفوگراف­ها (اطلاع نگاشت) در مدارس، دومین همایش بین­المللی و چهارمین همایش ملی پژوهش­های مدیریت و علوم انسانی در ایران، دانشگاه تهران. 1396.
13- Yildirim, S. Infographics for Educational Purposes: Their Structure, Properties and Reader Approaches. The Turkish Online Journal of Educational Technology. 2016. 95, 98-110.
14- Bicen, H, & Beheshti, M. The Psychological Impact of Infographics in Education. Broad Research in Artificial Intelligence and Neuroscience. 2017. 8, 99-108.
15- Damyanov, I., & Tsankov, N. The Role of Infographics for the Development of Skills for Cognitive Modeling in Education. International Journal of Emerging Technologies in Learning. 2018. 13, 82-92.
16- Gebre, E. Learning with Multiple Representations: Infographics as Cognitive Tools for Authentic Learning in Science Literacy. Canadian Journal of Learning and Technology. 2018. 44, 1-24.
17- Polowsky, P., & Steciuch, C. Interactive Infographics Improve Learning Outcomes in a Food Science Laboratory Exercise Environment. Journal of Career and Technical Education. 2020. 35, 1-16.
18- Basco, R. O. Effectiveness of science infographics in improving academic performance among sixth grade pupils of one laboratory school in the Philippines. Research in Pedagogy. 2020. 10, 313-323.
19- Grieger, K., & Leontyev, A. Student-Generated Infographics for Learning Green Chemistry and Developing Professional Skills. Journal of Chemical Education. 2021. 98, 2881-2891.
20- Al-Behadili1, Ali. H. S., & Jassim Al-Dayni, B. M. The Effectiveness of Using Infographics in Acquiring Chemical Concepts for Fifth Scientific-Grade Students. Journal of Positive School Psychology. 2022. 6, 3055-3068.
21- Keller, G. Statistics for Management and Economics, Abbreviated. Cengage Learning. 2015.
22- Levin, R. I. Statistics for Management. Pearson Education India. 2011.
23- Ameen Aldalalah, O. M. The Effectiveness of Infographic via Interactive Smart Board on enhancing Creative Thinking: A Cognitive Load Perspective. International Journal of Instruction. 2021. 14, 345-364.
24- Maaruf, S. Z., Mohammad, F. & Kamal, A. A. Scaffolding the Visual Arts Classroom with ‘I-GEP’ – Infographic on ‘Elements and Principles of Design’ for Secondary Schools. International Journal of Academic Research in Progressive Education and Development. 2022. 11, 558-569.
25- Alwadei, A. M., & Mohsen, M. A. Humanities and Social Sciences Communications. 2023. 10 (108), 1-11.
26- Jammeh Abdou, L., J, Karegeya, Claude., & Ladage S. Effectiveness of Smart Technologies in Chemistry Teaching and Learning of Grade Eleventh Students in the Gambia. 2022.
27- Aguilar, F. M., & Panoy, J. F. D. Infographic Material as Supplementary Learning Tool in Advancing Scientific Knowledge of Modular Distance Learners. International Journal of Science, Technology, Engineering and Mathematics. 2022. 2, 1-18.
28- Pangestu, T. I., & Sakti, A. W. Learning Color Theory in Elementary School Using Basic Infographic Media During the Covid-19 Pandemic. ASEAN Journal for Science Education. 2023. 2, 1-6.