پدیدارشناسی هویت علمی دانشجویان تحصیلات تکمیلی بر اساس مفهوم آرمان طلبی تحصیلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری برنامه‌ریزی درسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 دانشیار گروه برنامه‌ریزی درسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

3 استاد گروه فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف شناسایی تجربیات معنادار دانشجویان و فارغ التحصیلان مقطع دکتری در رشته های علوم تربیتی و روانشناسی از هویت علمی خود بر اساس مفهوم آرمان طلبی تحصیلی انجام شد.هویتِ علمی در حال شکل گیری و هویت علمی شکل گرفته دو مضمون اصلی بدست آمده از مجموع 24 گزاره ثانویه هستند. همانگونه که در ابتدا تشریح شد منظور از هویت علمی مجموعه ای از دیدگاه ها، اندیشه ها، انتخاب های علمی، تصمیم گیری­ها، رفتارها و انگیزه ها با محتوای علمی و آکادمیک و در ارتباط با عناصر آموزشی، چارچوب ها و محدودیت ها و مسائلی از این دست است که خودشان را در تجربه های زیسته آنان به نمایش میگذارند. مقصود از مفهوم آرمان طلبی تحصیلی نیز یک ویژگی یا قابلیت است که به واسطه آن دانشجویان و فارغ التحصیلان به حدودی فراتر از آنچه که در برنامه درسی آموزش عالی چه پنهان و چه آشکار برایشان طراحی شده قدم گذاشته و ابعاد جدیدی از خود را کشف و پرورش می­دهند. این پژوهش با رویکرد کیفی و با استفاده از روش پدیدارشناسی تفسیری انجام شد. با شانزده نفر از دانشجویان و فارغ التحصیلان مقطع دکتری مصاحبه نیمه­ساختاریافته انجام شد که با روش نمونه­گیری ملاکی انتخاب شدند. در راستای تجزیه و تحلیل داده­ها از روش پدیدارشناسی تفسیری که از ریکور اقتباس شده،و از نرم افزارMAXQDA2020 استفاده شد. هویت­علمی در حال شکل­گیری و هویت­علمی شکل­گرفته دو مضمون اصلی بدست آمده هستند. یافته­ها نشان می­دهد تاثیرگذارترین تجربیات بر شکل­گیری و بروز هویت علمی مشارکت­کنندگان، حاصل قرارگیری آن­ها در موقعیت­های غیردرسی و در مکانی به غیر از دانشگاه بوده­است. به ویژه زمانی که فرصتی برای انجام امورِ مرتبط با مسئولیتی که به آن­ها واگذار شده  و یا توسط آن­ها پذیرفته شده بود. دلیل این امر به این صورت تشریح می­شود که در تبدیل دانشِ آموخته شده به عمل در خود ناتوانی و سردرگمی احساس کردند. اما وجود ویژگی های آرمان طلبانه که توانایی عبور از حدود تعیین شده را می دهد شروع به خلق و یادگیری های تکمیلی همراه با مسئولیت پذیری کرده است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. اکبرپور, زهرا, سلطانی, اصغر, و علی نژاد محمدآبادی، مهرانگیز. (1401). واکاوی روابط ساختاری میان ادراک دانشجویان از برنامة درسی با رویکرد آن‌ها به یادگیری و مطالعة دروس. پژوهش‌های آموزش و یادگیری, 19(1), 65-81. doi: 10.22070/tlr.2023.16555.1301
  2. کمالی، افسانه و اعظم آزاده، منصوره و سجادیان موسوی، عفیفه، 1395، هویت علمی دانشجویان و سرمایه اجتماعی خانواده، نهمین کنگره پیشگامان پیشرفت، تهران، https://civilica.com/doc/536643
  3. علایی خرایم ، رقیه و نریمانی ، محمد و علایی خرایم ، سارا. ( 1391). مقایسه ی باورهای خود کارآمدی و انگیزه ی پیشرفت در میان دانش آموزان با و بدون ناتوانی یادگیری. مجله ی ناتوانی های یادگیری، دوره ی 1، شماره ی 3 ، صفحه ی 104-85.
  4. نیازی, محسن, شفائی مقدم, الهام. (1401). تبیین رابطه جامعه پذیری علمی و شکل گیری هویت دانشجویی. فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی. (4)25-72:53.
  5. نوابی‌نژاد، ش(1386) بحران هویت در نوجوانان، در کتاب: مبانی نظری هویت و بحران هویت، به اهتمام علی اکبر علیخانی، تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی.

یوسف وند, مهدی, قدم پور, عزت اله, صادقی, مسعود, غلامرضایی, سیمین. (1398). ارائه مدل علّی پیش‎‌بینی تاب‌آوری تحصیلی بر اساس مکان کنترل درونی (با واسطه‌گری خوش‌بینی تحصیلی)؛ کاربرد تحلیل مسیر. پژوهش‌های آموزش و یادگیری, 16(2), 29-40. doi: 10.22070/tlr.2019.3311

  1. Arnett, J. J. (2014). Emerging adulthood: The winding road from the late teens through New York: Oxford University Press.
  2. Bagnall, N. (Ed.). (2005). Youth transition in a globalised marketplace. New York, NY: Nova
  3. Côté, J. E. (2006). Emerging adulthood as an institutionalizedmoratorium: Risks and benefits to identity formation. In J. J. Arnett, & J. L (Eds.), Emerging adults in America:
  4. Caprara, Gian & Giunta, Laura & Eisenberg, Nancy & Gerbino, Maria & Pastorelli, Concetta & Tramontano, Carlo. (2008). Assessing Regulatory Emotional Self-Efficacy in Three Countries. Psychological assessment. 20. 227-37. 10.1037/1040-3590.20.3.227.
  5. Clegg, S. (2008). Academic identities under threat? British Educational Research Journal, 34(3), 329–345.
  6. Clarke, M., Hyde, A., & Drennan, J. (2013). Professional identity in higher education. The academic profession in Europe: New tasks and new challenges. Springer
  7. Crocetti, E. Rubini, M. Berzonsky, M.D. Meeus, W. (2009) “Brief Report: The Identity Style Inventory - Validation in Italian Adolescents and College Students”, Journal of Adolescence, 32: 425-433.
  8. Durkheim, E. (1989). Social work division. Hassan Habibi, Ghalam Publications (in Persian).
  9. Dall’Alba, G. (2009). Learning professional ways of being: ambiguities of Educational Philosophy and Theory, 41(1), 34e45. http://dx.doi.org/10.1111/j.1469-5812.00475.x.
  10. Domina, T., Conley, A., & Farkas, G. (2011). The Link between Educational Expectations and Effort in the College-for-all Era. Sociology of Education, 84(2), 93-112. https://doi.org/10.1177/1941406411401808
  11. Dweck, C. S., & Leggett, E. L. (1988). A social-cognitive approach to motivation and personality. Psychological Review, 95, 256–273.
  12. Erdem, A. (2023). ACADEMIC IDENTITY. European Journal of Education Studies, 10(4). doi:http://dx.doi.org/10.46827/ejes.v10i4.4788
  13. Eccles , J & Wigfield , A. (2002). Development of Academic self – efficacy. emory.edu/education.
  14. Fazelli, N. (2003). A comparative study of Iran and Brittan university Anthropology Letter, 13, 93-132 (in Persian).
  15. Fitzmaurice, M. (2013). Constructing professional identity as a new academic: A moral endeavour. Studies in Higher Education, 38(4), 613–622.
  16. Jenkins, Richard. (1996). Social Identity. London: Routledge.
  17. Katzenstein, Peter. (Ed). (1996). The Culture of National Security: Norms and Identity in World Politics. New York: Columbia University Press.
  18. Law, W., Elliot, A. J., & Murayama, K. (2012). Perceived competence moderates the relation between performance–approach and performance–avoidance goals. Journal of Educational Psychology, 104, 806–819.
  19. Lent, Robert & Brown, Steven & Hackett, Gail. (1994). Toward a Unifying Social Cognitive Theory of Career and Academic Interest, Choice, and Performance. Journal of Vocational Behavior. 45. 79-122. 10.1006/jvbe.1994.1027.
  20. Lopez, Kay & Willis, Danny. (2004). Descriptive Versus Interpretive Phenomenology: Their Contributions to Nursing Knowledge. Qualitative health research. 14. 726-35. 10.1177/1049732304263638.
  21. Marcia, J. E. (1966). Development and Validation of Ego-Identity Status. Journal of Personality and Social Psychology, 3, 551-558.
  22. McNaughton, S. M., & Billot, J. (2016). Negotiating academic teacher identity shifts during higher education contextual change. Teaching in Higher Education. https:// org/10.1080/13562517.2016.1163669.
  23. Oyserman, D. (2012). Not just any path: Implications of identity-basedmotivation for disparities in school outcomes. Economics of Education Review, 33, 179–190.
  24. Oyserman, D., & Destin, M. (2010). Identity-based motivation: Implications for intervention. The Counseling Psychologist, 38, 1001–1043.
  25. Oyserman, D., & James, L. (2011). Possible identities. Handbook of identity theory and research (pp. 117–145). New York: Springer.
  26. Pekrun, Reinhard. (2006). The Control-Value Theory of Achievement Emotions: Assumptions, Corollaries, and Implications for Educational Research and Practice. Educ Psychol Rev. 18:315–341. DOI 10.1007/s10648-006-9029-9
  27. Pajares , F. (2002). Over View of Social Cognitive Theory and Self- Efficacy. emory.edu/education/html/.
  28. Roeser, R. W., & Lau, S. (2002). On Academic Identity Formation in Middle School Settings During Early Adolescence. In T. M. Brinthaupt & P. Lipka (Eds.), Understanding Early Adolescent Self and Identity: Applications and Interventions (pp. 91–131). Albany: State University of New York Press.
  29. Rocca, K. (2010). Student participation in the college classroom: An extended multidisciplinary literature review. Communication Education, 59(2), 185-213.
  30. Ricoeur, P. (1976). Interpretation theory: Discourse and the surplus of meaning. TCU press. Robitzsch, A., & Robitzsch, M. A. (2020). Package ‘sirt’. https://cran.rproject.org/web/packages/sirt/sirt.pdf
  31. Rojewski, J. W. (2005). Occupational Aspirations: Constructs, Meanings, and Application. In S. D. Brown & R. W. Lent (Eds.), Career development and counseling: Putting theory and research to work (pp. 131–154). 
  32. Speziale, H. S., Streubert, H. J., & Carpenter, D. R. (2011). Qualitative research in nursing: Advancing the humanistic imperative. Lippincott Williams & Wilkins.
  33. Smith, S., Plum, K., Taylor-Smith, E., & Fabian, K. (2022). An exploration of academic identity through the COVID-19 pandemic. Journal of Further and Higher Education, 46(9), 1290-1303. https://doi.org/10.1080/0309877X.2022.2072194
  34. Saunders, B., Sim, J., Kingstone, T., Baker, S., Waterfield, J., Bartlam, B., & Jinks, C. (2018). Saturation in qualitative research: exploring its conceptualization and operationalization. Quality & quantity, 52(4), 1893-1907.
  35. Tanner, J. L. (2006). In J. J. Arnett, & J. L. Tanner (Eds.). Recentering during emerging
  36. Trede, F., Macklin, R., & Bridges, D. (2012). Professional identity development: A review of the higher education literature. Studies in Higher Education, 37(3), 365–384.

 

  1. Tovey, M., Bull, K., & Osmond, J. (2010). Developing a pedagogic framework for product and automotive design. In 2010 Design Research Society (DRS) International Conference on Design &
  2. Ylijoki, O. H. (2013). Boundary-work between work and life in the high-speed university. Studies in Higher Education, 38(2), 242–255.
  3. Vincent-Ruz, P., & Schunn, C. D. (2018). The nature of science identity and its role as the driver of student choices. International Journal of STEM Education, 5 (1). 1-1-0.
  4. Wehrle K., Fasbender, U. (2019). Self-Concept. In: Zeigler-Hill V., Shackelford T. (Eds) Encyclopedia of Personality and Individual Differences. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-319-28099-8_2001-1

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار