بررسی نقش باورهای خود-کارآمدی و انتظار پژوهشی در علاقه‌مندی دانشجویان به پژوهش

ازآنجاکه یکی از فعالیت‌های مهم و اثربخش در محیط‌های دانشگاهی، طراحی و هدایت فعالیت‌های پژوهشی است، شناسایی عوامل شخصی دخیل در توانایی دانشجویان برای یادگیری و علاقه به انجام پژوهش، ضرورتی انکارناپذیر دارد. تحقیق حاضر با هدف بررسی رابطه خود-کارآمدی پژوهشی و پیامدهای مورد انتظار پژوهشی با میزان علاقه‌مندی به پژوهش در دانشجویان تحصیلات تکمیلی صورت‌پذیرفت. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش کلیه دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهد در سال تحصیلی 1390-1389 بودند که به روش نمونه‌گیری طبقه‌ای تصادفی نسبی، نمونه‌ای به حجم سیصد نفر انتخاب‌شد. پرسش‌نامه خود-کارآمدی پژوهشی بی‌اسچک، بی‌شاب و گارسیا، پرسش‌نامه پیامدهای مورد انتظار پژوهشی و پرسش‌نامه علاقه‌مندی پژوهشی بی‌شاب و بی‌اسچک برای جمع‌آوری داده‌ها مورد استفاده قرار‌گرفتند. نتایج نشان‌دادند که تمامی متغیرهای پژوهش (پیامدهای مورد انتظارپژوهشی، خود-کارآمدی پژوهشی، علاقه‌مندی به پژ‍وهش) دوبه‌دو با هم همبستگی مثبت و معنی‌دار دارند؛ همچنین نتایج تحلیل رگرسیون نشان‌دادند که ترکیب متغیرهای پیش‌بین پیامدهای مورد انتظار پژوهشی، همکاری در پژوهش، توانایی در اجرای پژوهش، توانایی در انجام وظایف اولیه، توانایی در تحلیل و ارائه نتایج، قادر به پیش‌بینی علاقه‌مندی به پژوهش دانشجویان در دانشجویان بودند. بین دانشکده‌های مختلف از لحاظ میزان خود-کارآمدی پژوهشی و علاقه‌مندی به پژوهش و از لحاظ توانایی در اجرای پژوهش، توانایی در تحلیل و ارائه و توانایی در انجام وظایف اولیه پژوهش، تفاوت معنی‌دار وجوددارد همچنین، بین دانشجویان دختر و پسر از لحاظ میزان خود-کارآمدی پژوهشی و دانشجویان کارشناسی‌ارشد و دکتری از لحاظ خود-کارآمدی پژوهشی و علاقه‌مندی به پژوهش، تفاوت معنی‌دار وجود‌دارد. با عنایت به یافته‌های حاصل، ضروری است که مسئولان دانشگاهی و اساتید با فراهم‌ساختن محیط‌های غنی آموزشی، ایجاد فرصت‌های پژوهشی و با هدایت و راهنمایی مناسب دانشجویان، زمینه ایجاد باور خود-کارآمدانه درزمینه پژوهش را در آنان فراهم‌سازند.