میزان توجه به نگرش فرهنگ کار در کتاب‌های‌‌درسی‌‌دوره راهنمایی کشور

در این پژوهش با هدف تحلیل میزان توجه کتاب‌های درسی دوره راهنمایی کشور به انواع مؤلفه‌های فرهنگ کار و ابعاد سه‌گانه نگرش مذکور (شناختی، عاطفی و رفتاری) شش سؤال اصلی پژوهش مورد بررسی واقع شده است. پژوهش حاضر توصیفی و از نوع تحلیل محتوا و جامعه پژوهش نیز کلیه کتاب‌های درسی دوره راهنمایی تحصیلی چاپ سال 82-81 بوده است. از جامعه مذکور پانزده کتابِ آموزش حرفه و فن، تعلیمات اجتماعی، فرهنگ اسلامی (تعلیمات دینی)، ادبیات فارسی و علوم تجربی پایه‌های اول، دوم و سوم (جمعاً 15 کتاب) با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شده است. ابزار اندازه‌گیری، چک‌لیست تحلیل محتوای محقق ساخته بوده و یافته‌های پژوهش نیز با بهره‌گیری از شاخص آماری توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. عمده‌ترین یافته‌ها ی پژوهش از این قرار است:1. در مجموعه کتاب‌های دوره راهنمایی به ترتیب در کتاب حرفه و فن از 171 مرتبه توجه به مؤلفه‌های فرهنگ کار، تنها در 31 درصد موارد به همه ابعاد نگرش فرهنگ کار توجه شده است. فرایند مذکور در کتاب‌های تعلیمات اجتماعی از 316 مرتبه توجه تنها در 41 درصد و در کتاب‌های علوم‌تجربی از 45 مرتبه توجه فقط در 78 درصد موارد بوده است. در کتاب‌های فرهنگ اسلامی و تعلیمات دینی و همچنین فارسی به ترتیب 30 و 32 مرتبه به بُعد شناختی مؤلفه‌های فرهنگ کار توجه شده و به سایر ابعاد نگرش مذکور(عاطفی و رفتاری) توجه نشده است.2. فرایند مذکور براساس سه پایه تحصیلی بیانگر آن است که در کتاب‌های پایه اول دوره راهنمایی از 206 مرتبه توجه به مؤلفه‌های فرهنگ کار، تنها در30 درصد موارد، در کتاب‌های پایه دوم از 245 مرتبه توجه در 5/68 درصد موارد و در کتاب‌های پایه سوم از 146 مرتبه توجه تنها در 39 درصد موارد به‌طور کامل به همه ابعاد نگرش فرهنگ کار توجه شده است.3. در مجموع کتاب‌های دوره راهنمایی، 597 مرتبه به بُعد شناختی نگرش فرهنگ کار، 389 مرتبه (1/65 درصد) به بُعد عاطفی و 217 مرتبه (3/36 درصد) به بُعد رفتاری نگرش مذکور توجه شده که در این راستا226 مرتبه از توجهات شناختی (8/37 درصد) اشاره مستقیم و 367 مرتبه (9/60 درصد) اشاره غیرمستقیم بوده است. مؤلفه‌های رعایت بهداشت و ایمنی حرفه‌ای (132 مرتبه) و همدلی و همکاری گروهی (112 مرتبه) دارای بیش‌ترین توجه و مؤلفه‌های مشارکت در انجام فعالیت‌ها، صداقت در انجام کارها و ارائه انتقادات سازنده با یک مرتبه دارای کم‌ترین توجه بوده‌اند.