نقش کمال‌گرایی و اهداف پیشرفت در پیش‌بینی اضطراب امتحان دانش‌آموزان دختر پایه‌ی اول متوسطه

نویسندگان

چکیده

پژوهش حاضر در راستای بررسی رابطه‌ کمال‌گرایی و جهت‌گزینی هدف در پیش‌بینی اضطراب امتحان دانش‌آموزان دختر پایه‌ی اول متوسطه استان تهران، انجام شده است. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بوده است. 9 مدرسه با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای تصادفی چند مرحله‌ای انتخاب شده و از هر مدرسه نیز یک کلاس (20 نفر، مجموعاً 180نفر) انتخاب شده اند. ابزارهای گردآوری داده شامل؛ مقیاس خودگزارشی اضطراب امتحان ساراسون (1985)، مقیاس جهت‌گزینی هدف اصلاح شده الیوت و مورایاما ( 2008 )، مقیاس چند بُعدی کمال‌گرایی هویت و فلت(1991) بوده اند. داده‌ها با استفاده از روش‌های آماری توصیفی و استنباطی چون؛ ضریب همبستگی پیرسون و تجزیه و تحلیل رگرسیون چند متغیری همزمان، مورد تحلیل قرار گرفته اند. نتایج آزمون همبستگی و تجزیه و تحلیل رگرسیون چند متغیری، نشان داد؛ بین انواع هدف‌گزینی اجتناب-تسلط و  اجتناب-عملکرد با اضطراب امتحان دانش‌آموزان، همبستگی مثبت معنی‌دار وجود دارد. هدف‌گزینی گرایش- تسلط با میزان 17/0-، اجتناب- تسلط با میزان 27/0 و کمال‌گرایی با میزان 38/0 قادر به پیش‌بینی اضطراب امتحان در دانش‌آموزان بوده اند. کمال‌گرایی و جهت‌گزینی هدف به عنوان متغیرهای پیش‌بینی کننده‌ی اضطراب امتحان، نقش مهمی در فرایند یادگیری و پیشرفت فراگیران ایفا می‌نمایند لذا  ترسیم اهداف و ارزش‌های واقعی، دست‌یافتنی و در عین حال چالش‌انگیز برای یادگیری فراگیران، نقش موثری در عملکرد و پیشرفت تحصیلی فراگیران، ایفا می‌نمایند.

کلیدواژه‌ها


1. دادستان، پریرخ (1375)، روان‌شناسی مرضی تحولی، تهران: انتشارات ژرف. 2. Birenbaum, M, & Nasser, F. (1994). On the relationship between test anxiety and test performance. Measurement & Evaluation in counseling& Development, 27 , 293. 3. Miller, J. W., (2010). Academic motivation to self- regularity association;controlling the effect of test anxiety. College students Journal, 44(2). 4. بیابانگرد، اسماعیل (1378)، اضطراب امتحان، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی. 5. Freidman, J. B., (1995). A study of test anxiety and irrational beliefs. M. A thesis. Koan college of Newjersi. 6. Mullen, MC., Kathleen,(1995). An examination of the velative importance of self - efficacy, test anxiety, knowledge of content, and the ability to formulate the problem in the question on the total score on an objective test. Doctor of philosophy. 7. Mandler, G, & Sarason. S. B. (1952). A study of anxiety and learning. Journal of abnormal and social psychology, 47, 168. 8. Jaee, B., (2003). The moderating rote of anxiety inoredicting academic achievement in children. Journal of education psychology, Vol. 75, 65-79. 9. Wien, J.M., (1971). Test anxiety and direction of test anxiety. Psychological Bulletin, 76, 92-95. 10. Spielberger, C., (1986). The effect of anxiety on comlex learning and academic achievement. 11. Bandura, A. (1986). The explanatory and predictive scope of self-efficacy theory. Journal of Clinical and Social Psychology, 4, 359-373. 12. ابوالقاسمی، عباس (1381). بررسی میزان همه‌گیرشناسی اضطراب امتحان و اثربخشی روش‌های درمانی حساسیت‌زدایی منظم و آموزش ایمن سازی در کاهش اضطراب امتحان دانش آموزان سال دوم دبیرستان شهراهواز. رساله دکتری روان-شناسی عمومی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه شهید چمران اهواز 13. عطاری، یوسف‌علی (1382). اضطراب و مؤلفه آن. مجموعه مقالات همایش شورای تحقیقات سازمان آ.پ خوزستان: اهواز . 14. Kawamura, Y, Hunt, L., Frost, O., & Dibartolo, M. (2001). Perfectionism. Anxiety and Depression: are the relationships independent ? Cognitive Therapy and Research, 23(3), 291-301. 15. Rice, K. G., & Castor. J. R. (2003). Meaning of perfectionism. Journal of cognitive psychotherapy. 17, 39. 16. مهرابی‌زاده هنرمند، مهناز و وردی، مینا (1382). کمال‌گرایی مثبت، کمال‌گرایی منفی. چاپ اول. اهواز: انتشارات رسش. 17. Burns, D. D., (1980). The perfectionist's script for self-defeat. Psychology Today, 34-52. 18. Frost, R. O., Marten, P., Lahart, C., & Rosenblate, R. (1990). The Dimensions of Perfectionism. Cognitive Therapy and Research, 14(5), 449-468. doi:10.1007/BF01172967. 19. Shafran, R., Cooper, Z., Fairburn C. G. (2002). Clinical perfectionism: A cognitive-behavioural analysis. Behavior Research and Therapy.40:773–791. 20. Hewitt, P. L., & Flett, G. L., (1991). Perfectionism in the self and social context; conceptualization Assessment & Association with Psychology. Journal of Personality and Social Psychology, 604-456-470. 21. گنجی، لیلا. (1383). بررسی رابطه میان میزان و ابعاد کمال گرایی با عملکرد تحصیلی، افسردگی و اضطراب در دانش-آموزان دبیرستانی شهر تهران، پایان نامه‌ی کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی . 22. Baumeister , R. F. (1990). Suicide as a scope from self. Psychological Review, 99, 90-113. 23. Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a Unifying Theory of Behavioral Change. Psychological Review, 84 (2) 191-215. 24. پورکریمی، جواد (1383). بررسی عوامل موثر بر خود اشتغالی فارغ‌التحصیلان مقطع کارشناسی دامپروری. پایان نامه کارشناسی ارشد. 25. کیگان، جروم؛ ماسن، هنری؛ هوستون،کارول وی و کانجر، جان (1384). رشد و شخصیت کودک. ترجمه‌ی مهشید یاسایی. چاپ هشتم . تهران. 26. Ames, C. (1992). Classrooms: Goal structures and studentmotivation. Journal of Educational Psycholog, 84, 261-271. 27. Dweck, C. S. (1986). "Motivational processes affecting learning". American Psychologist, 41(10): 1040–1048. 28. Ames, C. & Archer, J. (1988). Achievement goal in the classroom: student's learning strategies and motivation processes. Journal of Educational Psychology, 80,260-267. 29. Elliot, A. J. & McGregor, H. A. (2001). Achievement Goals as Predictors of Achievementrelevant Processes Prior to Task Engagement. Journal of Educational Psychology, 94, 381-395. 30. Frost, R. O. & DI-Bartolo, P. M. (2002). Perfectionism, Anaxity and Obsessive Compulsive Disorder. Research & Treatment. ApA.Washington. DS.PP. 31. مهرابی‌زاده هنرمند، مهناز و نجاریان، بهمن و وردی، مینا (1378). رابطه‌ی کمال‌گرایی و سرسختی روان‌شناختی با سلامت روانی و عملکرد تحصیلی. مجله علوم تربیتی و روان‌شناسی . 6(2-1):51-70. 32. عبدخدایی، محمد سعید و مهرام، بهروز و اینالو، زهرا (1390) بررسی رابطه بین ابعاد کمال‌گرایی و اضطراب پنهان در دانشجویان. پژوهش‌های روان‌شناسی بالینی و مشاوره. 1(1):47-58. 33. Saddler. C. D. & Sacks ,L. A. (1994). The Multidimentional Profectionism & Academic Procrastination, Psychology Report, 73(3), 863-87. 34. بشارت، محمدعلی (1383). رابطه کمال‌گرایی و مشکلات بین شخصی. دانشور رفتار.11(7) : 8-1. 35. Arthur, N & Hayward .L. (1997). The Relationship Between perfectionism Standard for Academic Adchievement and Emotinal Distress in post-Secondary. Journal of college student Development, 38(6). 36. Stober, J,. & Joorman, J. (2001) .Worry, procrastination, and perfectionism. Cognitive Therapy and Research, 25, 49. 37. کاظمی، سیده‌فاطمه (1391). مقایسه ابعاد کمال‌گرایی (خودمدار، دیگرمدار و جامعه‌مدار)و مکان کنترل در میان دانشجویان با اضطراب امتحان بالا و دانشجویان عادی دانشگاه علامه طباطبایی، فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان درمانی. 3(9) : ص80-89. 38. بیابانگرد، اسماعیل (1386). اضطراب امتحان، ماهیت، علل، درمان همراه با آزمون‌های مربوطه، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی. 39. حسینی، سیدعدنان (1389). بررسی رابطه بین کمال گرایی(خودمدار، دیگرمدار و جامعه مدار) با ترس از موفقیت و انگیزش پیشرفت تحصیلی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی. 40. هاشمی، لادن و لطیفیان، مرتضی (1388) بررسی رابطه بین کمال‌گرایی و جهت‌گزینی هدف در میان دانش‌آموزان پیش دانشگاهی دولتی با گرایش های علوم تجربی و ریاضی. مجله مطالعات روان‌شناختی دانشگاه الزهراء(س). 5 (3) : 26-9. 41. شعیری، محمدرضا؛ ملامیرزایی، محمدعلی؛ پروری، مریم؛ شه‌مرادی، فاطمه و هاشمی، اختر(1383). مطالعه اضطراب امتحان و پیشرفت تحصیلی با توجه به جنسیت و رشته تحصیلی در دانش‌آموزان دبیرستانی. دانشور رفتار. 1(6) : 55-62. 42. Duda, J. L., & Nichols, J. G. (1992). Dimensions of achievement motivation in school work and sport. Journal of Education and psychology, 84(3), 290. 43. Skaalvik, E., (1997). Self-enhancing and self-defeating ego orientation: Relation with task and avoidance orientation, achievement, self-perception, and anxiety. Journal of Educational Psychology, 89, 71. 44. Huijun, L., Dejun, G., Hongli, L., & Peixia, G. (2006). Relationship among achievement goal orientation, test anxiety and working memory. Acta psychological sinica, 38(2), 254. 45. Elliot, A., & Church, M. (1997). A hierarchical model of approach and avoidance achievement motivation. Journal of personality and social psychology, 72, 221. 46. Elliot, A. J. & Harackiewicz, J. M. (1996). Approach and avoidance goals and intrinsic motivation: A meditational analysis. Journal of Personality and Social Psychology 76, 628-644. 47. Elliot, A. J. (1999). Approach & Avoidance Motivation & Achievement Goals. Educational Psychology, 34, 169-189. 48. شکرشکن، حسین؛ قلی‌زاده، مظفر و حقیقی، جمال (1386). بررسی روابط ساده و چندگانه هدف های چهارگانه پیشرفت با اضطراب امتحان و عملکرد تحصیلی در دانش‌آموزان پسر سال اول دبیرستان‌های شهرستان ایذه، مجله علوم تربیتی و روان‌شناسی، 3(1 و 2): 150-152. 49. Smith, M. , Duda, J.m Allen, J. ,& Hall, H. (2002). Contemporary measures of approach and avoidance goal orientations similarities and differences. British Journal of Educational Psychology, 27,155. 50. Sho_ Shen, S. (2006). Classroom goal structures and achievement goal orientations as predictors of children self -handicapping and test anxiety. Journal of Education and psychology, 29(3), 517. 51. Putwain, D. W., & Daniels, R. A. (2010). Is there a relationship between competence beliefs and test anxiety influenced by goal orientation? Learning and Individual Differences, 20(1), 8–13. doi:10.1016/j.lindif.2009.10.006. 52. شکرشکن، حسین؛ هاشمی شیخ‌شبانی، سید اسماعیل و نجاریان، بهمن (1384) بررسی رابطه برخی پیشایندهای مهم و مربوط با خودناتوان‌سازی تحصیلی و رابطه آن با پیامدهای برگزیده در دانش‌آموزان پسر سال اول دبیرستان‌های اهواز، مجله علوم تربیتی و روان‌شناسی. 3(3): ص72-78. 53. مرادی‌زاده، سیروس (1382). بررسی رابطه هدف‌گرایی معطوف به تکلیف، خودتخریبی و خودارتقایی با اضطراب امتحان، خوداثربخشی و عملکرد تحصیلی در دانش‌آموزان پسر سال اول دبیرستان‌های اهواز، پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید چمران اهواز. 54. نیک‌مرام، زهرا و سرمد، زهره (1377). بررسی رابطه‌ی بین اهداف پیشرفت و جهت‌گیری‌های مثبت و منفی دوستان نسبت به درس و تحصیل در دانش‌آموزان پسر راهنمایی شهر همدان. مجله‌ی روان‌شناسی، 5( 17): ۶۸ - 72. 55. غلامی، شهاب (1387). بررسی رابطه جهت‌گیری هدفی با راهبردهای یادگیری و اضطراب امتحان در دانش‌آموزان پسر سال سوم متوسطه شهرستان اسلام آباد غرب، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی. 56. ولی‌محمدی، مریم (1381). بررسی رابطه جهت‌گیری هدفی با راهبردهای یادگیری و اضطراب امتحان در دانش‌آموزان دختر و پسر سال دوم راهنمایی شهر تهران. پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه الزهراء(س). 57. Sarason, I,G, (1984). Stress, anxiety, and cognitive interference: relations to test, Journal of personality and social psychology, 46, 938. 58. ابوالقاسمی، عباس (1374). ساخت و اعتباریابی مقدماتی پرسشنامه اضطراب امتحان و بررسی رابطه اضطراب امتحان با اضطراب عمومی، عزت نفس، پایگاه اجتماعی- اقتصادی، عملکرد تحصیلی و انتظارات معلم در دانش‌آموزان پسر سال سوم راهنمایی شهرستان اهواز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید چمران اهواز. 59. Elliot, A., J., & Murayama, K., (2008). On the measurement of achievement goals: Critique, illustration, and application, Journal of Education Psychology, 100, p:632-638. 60. مشتاقی، سعید؛ میرهاشمی، مالک و پاشا‌شریفی، حسن‌ (1391). بررسی شاخص‌های روان‌سنجی پرسشنامه اصلاح شده هدف پیشرفت در جامعه دانش‌آموزی، فصلنامه‌ی اندازه‌گیری تربیتی، 3(7): 68-67. 61. بشارت، محمدعلی (1381). ابعاد کمال‌گرایی در بیماران افسرده و مضطرب. مجله علوم شناختی، 1(3) : 260-248.