TY - JOUR ID - 4002 TI - درآمدی بر چیستی، انگاشته‌های سواد انتقادی از منظر فریره، دلالت‌ها، نقد‌ها و ارتباط آن با رشته مطالعات برنامه درسی JO - پژوهش‌های آموزش و یادگیری JA - TLR LA - fa SN - 2345-2196 AU - باغبانیان, سیده زهرا AU - قادری, مصطفی AU - علی عسگری, مجید AD - دانشجوی دکتری برنامه ریزی درسی، دانشگاه آزاد اسلامی علوم تحقیقات تهران، تهران AD - دانشیار برنامه ریزی درسی دانشگاه علامه طباطبایی تهران، تهران، ایران. AD - دانشیار برنامه ریزی درسی دانشگاه تهران، تهران، ایران Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 18 IS - 2 SP - 13 EP - 34 KW - پائولو فریره KW - سواد انتقادی KW - انگاشته‌های سواد انتقادی KW - نقد سواد انتقادی KW - برنامه درسی سواد انتقادی DO - 10.22070/tlr.2022.14421.1101 N2 - مقدمه: درعصر حاضر که با فناوری های جدید، به ویژه چند رسانه ای تعاملی و اینترنت تغییر یافته است، سواد را نمی توان به یادگیری صرف مهارت های مکانیکی خواندن و نوشتن حروف و کلمات تقلیل داد،  بلکه سواد  در معنای رفتن به ماورای پذیرش منفعلانه پیام متن جهت استنطاق، نقد روابط قدرت، درکی انتقادی از واقعیت و توسعه نمایی از عاملیت انسان برای نقد ایدئولوژیکی چگونگی تولید معنا است. پژوهش حاضر به هدف تبیین چیستی، انگاشته های سواد انتقادی از منظر فریره ، دلالت‌ها، نقدها و ارتباط آن با رشته مطالعات برنامه درسی است.روش:  این پژوهش کیفی و از طرح روش شناسی توصیفی-تحلیلی پیروی می‌کند. نتایج نشان داد، سواد انتقادی از منظر فریره، به معنای خوانش کلمه و جهان، برساختی ایدئولوژیکی و اجتماعی و مرجعی برای عاملیت روایت، نقد و تعهد از طریق گفتگو است. انگاشته‌های سواد انتقادی از نظر فریره شامل پیوستگی، گفتگو، قدرت، و عمل انتقادی است، بطوری که بدون آن‌ها، افراد باسواد ؛ نظام های ستم را بازتولید می‌کنند. در نقد سواد انتقادی در حوزه آموزش آن، وجود دو نگرش مثبت و منفی در بین معلمان و نیز نقدهای فمنیستی مشهود بود. طیفی از تاثیرات انگاشته‌های سواد انتقادی در آموزش، شکل گیری هویت‌ها، فرصت‌ها، گرایشات به سوی توسعه سواد را تایید می‌کند. نظریه سواد انتقادی با رویکرد انتخاب دانش، متن و محتوا در برنامه درسی ارتباط دارد.نتایج:  نتایج حاکی از آن است، سواد انتقادی به عنوان یک رویکرد اجتماعی فرهنگی به کاربرد زبان، آموزش‌های آن، طبق انگاشته‌های فریره، چیزی بیشتر از راه‌های ترویج تفسیر انتقادی از صورت بندی‌های ایدئولوژیک متن را شامل است. بحث و نتیجه گیری: با عنایت به فلسفه نقادانه برنامه درسی، در برنامه ریزی درسی، انتخاب محتوا باید مبتنی بر «داوری» دانش ارزشمند و با محوریت حفظ تطابق انتخاب‌های اخلاقی واقع بینانه با غایات اخلاقی مانند صلح و همزیستی مسالمت آمیز صورت گیرد. UR - https://tlr.shahed.ac.ir/article_4002.html L1 - https://tlr.shahed.ac.ir/article_4002_886592679de6db78b225a5498a9e72e3.pdf ER -