طراحی الگوی اجرای برنامه درسی کار و فناوری مبتنی بر تفکر طراحی در دوره اول متوسطه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری برنامه‌ریزی درسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 دانشیار گروه برنامه‌ریزی درسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

3 دانشیارگروه برنامه‌ریزی درسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

4 استادیار گروه برنامه‌ریزی درسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

5 استادیار گروه برنامه‌ریزی درسی، دانشگاه خوارزمی ، تهران، ایران

چکیده

مقدمه: تفکر طراحی رویکردی مبتنی برحل مسئله و متناسب با مهارت­های قرن بیست و یکم است که به نظر می­آید همخوان با برنامه­ی­درسی کار و فناوری است. لذا پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی اجرای برنامه درسی کار و فناوری مبتنی بر تفکر طراحی صورت گرفته است.
روش: روش انجام این پژوهش روش مطالعه اسنادی است که با استفاده از شیوه مرور منظم انجام شده­است. در مطالعه حاضر قلمروی مقالات الکترونیکی لاتین را کلیه­ی مقالات الکترونیکی منتشر شده در پایگاههای داده اریک، ساینس دایرکت، تایلر و فرانسیس و اسپیرینگر و گوگل اسکلار و سایت­های آموزش و پرورش مرتبط با منابع آموزشی کار و فناوری و تفکر طراحی؛ پایگاه داده­های داخلی نورمگز؛ مگ ایران و سایت جهاد دانشگاهی و سایت آموزش و پرورش بدون محدودیت زمانی تشکیل داد. پس از جست و جو در بانک­های داده 1345مقاله بدست آمد و پس از حذف مقالات مشابه، 216 مقاله برای برسی تفصیلی انتخاب شده و با ملاک ارزیابی casp مورد ارزیابی قرارگرفتند و در نهایت 90 مقاله مورد تحلیل و بررسی کامل قرار گرفتند که 42 مقاله، کتاب و سایت برای تفکر طراحی و 5 کتاب و اسناد فرادستی، داده و منابع6 کشور و 37 مقاله و منبع برای کار و فناوری مورد استفاده قرار گرفت.
نتایج: بررسی داده­ها نشان داد مهمترین ابعاد الگو عبارتند از: رویکرد یادگیری، یادگیرنده، ارائه آموزش، محتوا، ارزیابی،کلاس، ابزار طراحی و روش­ها و فرایندهای فراشناختی. همچنین برای روایابی الگوی اجرا از مرور متخصصان با استفاده از روش گروه کانونی استفاده شد. روایی الگو با تشکیل گروه مجازی بر خط با حضور8 متخصص انجام شد.
بحث و نتیجه‏گیری: در نهایت الگوی طراحی شده شامل دو متغیر اصلی: 1-پیش نیاز اجرا و 2- اجرا؛ شد که در مرحله پیش نیاز کارهای اولیه و زیر ساخت­های مورد نیاز برای اجرای موفق مد نظر قرار داده شد که ابتدا یادگیرنده و محتوا برای تعیین نیاز و موقعیت موجود بررسی، سپس زیر ساخت­ها و رویکرد یادگیری و مدل تفکر طراحی تعیین و با توجه به همه مسائل ذکر شده راهبرد آموزشی تعیین می­شود و الگو وارد مرحله اجرا می­شود که چهار عنصر اصلی اجرا یادگیرنده و معلم و مسئله و ارزشیابی و فرایندهای بین آن طبق مولفه­ها در این مرحله مشخص شد.

کلیدواژه‌ها


1- وزارت آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران. سند برنامه درسی ملی. سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی.1398.
2- وزارت و پرورش جمهوری اسلامی ایران. راهنمای برنامه درسی کار و فناوری هفتم. سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی.1398.
3- ابوالحسنی ز و صفایی موحد س. ارائة چارچوب پیشنهادی برای برنامه درسی کار و فناوری مقطع متوسطه اول با تأکید بر الگوی کلاس معکوس. پژوهش در برنامه ریزی درس،16(2)،1398، 13-1.
4- عزتی م ر و واحدی ش درک و نگرش معلمان سرگروه نسبت به درس کار و فناوری (مطالعه موردی).  فصلنامه مطالعات برنامه درسی، 12(45)،1396، 95-118.
5- جعفری هرندی ر. ارزیابی کتاب کار و فناوری پایه نهم از نظر میزان توجه به مفاهیم کارآفرینی. پژوهش در برنامه ریزی درسی، 16(2)،1398، 63-48.
6- حسنی ح؛ عنایتی نوین فر ع و سراج ف. ارزیابی آموزش سواد رایانه­ای در کتاب کار و فناوری پایه ششم ابتدایی از دیدگاه معلمان. پژوهش های آموزش و یادگیری، 13(1)،1395، 52-37.
7- دهقانی، م. تحلیل محتوای کتاب کار و فناوری، مطالعات اجتماعی فارسی و قرآن پایه ششم ابتدایی از نظر میزان درگیری فعال فراگیران بر اساس تکنیک ویلیام رومی. پژوهش در برنامه ریزی درسی، 14(2)،1396، 146-124.
8- عبدالملکی ص, ملکی ح, فرجادمند  ل. مؤلفه‌های اثرگذار بر تدریس اثربخش معلمان (مطالعه مورد: معلمان پایه پنجم دوره ابتدایی شهر تهران).پژوهش‌های آموزش و یادگیری، 16(1)،1398، 135-123.
9- Beers S. 21st century skills: Preparing students for their future. Diakses dari http://www. yinghuaacademy. org/wp content/uploads/2014/10/21st_century_skills. 2011.
10- Willingham D & Rotherham A J. 21st Century Skills: The Challenges Ahead: Why the 21st century skills movement could falter and key considerations that might strengthen it. Educational Leadership,2009. 67(1), 16.
11- Goldschmidt G, Rodgers PA. The design thinking approaches of three different groups of designers based on self-reports. Design Studies. 2013 Jul 1;34(4):454-71.
12- Cross N. Design Thinking. Berg, Oxford.2011.
13- Lindberg T, Noweski C, Meinel C. Evolving discourses on design thinking: how design cognition inspires meta-disciplinary creative collaboration. Technoetic Arts: A Journal of Speculative Research. 2010 May 1;8(1).
14- Buchanan R. Wicked problems in design thinking. Design issues. 1992 Apr 1;8(2):5-21.
15- von Korflesch HF, Mokanis I, Zerwas D. Introducing Entrepeneurial Design Thinking.2012.
16- Kimbell L. Rethinking design thinking: Part I. Design and culture. 2011 Nov 1;3(3):285-306.
17- Pavie X, Carthy D. Leveraging uncertainty: a practical approach to the integration of responsible innovation through design thinking. Procedia-Social and Behavioral Sciences. 2015 Dec 1; 213:1040-9.
18- Harriman S. It’s technological literacy… but not as we know it. Initiatives in Technology Education: Comparative Perspectives. 2003:114.
19-  ابوالحسنی ز و دهقانی م. آسیب شناسی برنامه درسی کار وفناوری در مقطع متوسطه اول: مطالعه کیفی. فناوری آموزش، 14(2)،1399، 565-553.
20- پیری م؛ اسدیان س و محمدزاده م. ارزیابی وضعیت اجرای برنامه درسی کار و فناوری پایه هفتم دوره اول متوسطه. مطالعات برنامه درسی، 12(45)، 142.1396-119.
21- شاهسواری م. تبیین تجارب زیسته معلمان از اجرای برنامه درسی کار و فناوری (دوره اول متوسطه). پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه خوارزمی.1394.
22- ادیب ی؛ فتحی آذر ا و عزتی م ر. ﺗﺠﺎرب ﻣﻌﻠﻤﺎن ﭘﺎﯾﻪ ﺷﺸﻢ از اﺟﺮای ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ی درﺳﯽ ﮐﺎر و ﻓﻨﺎوری(پژوهشی پدیدارشناسانه). ﻣﺠﻠﻪی ﻋﻠﻮم  ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﯿﺪ ﭼﻤﺮان اﻫﻮاز، 6(21)،1393، 206-182.
23- عباسی ع. بررسی مهارت های موثر بر پرورش تفکر انتقادی در برنامه درسی جامعه شناسی در دوره متوسطه در سال تحصیلی 1380-1379. رساله دکتری، تهران: دانشگاه تربیت معلم.1380.
24- Borge M, Toprani D, Yan S, Xia Y. Embedded design: engaging students as active participants in the learning of human-centered design practices. Computer Science Education. 2020 Jan 2;30(1):47-71.
25- Lynch M, Kamovich U, Longva KK, Steinert M. Combining technology and entrepreneurial education through design thinking: Students' reflections on the learning process. Technological Forecasting and Social Change. 2021 Mar 1; 164: 119689.
26- Jiang H, Tang M, Peng X, Liu X. Learning design and technology through social networks for high school students in China. International Journal of Technology and Design Education. 2018 Mar;28(1):189-206.
27- Dakers JR. The hegemonic behaviorist cycle International Journal of Technology and Design Education. 2005 Jan;15(2):111-26.
28- Noel LA, Liub TL. Using design thinking to create a new education paradigm for elementary level children for higher student engagement and success. Design and Technology Education. 2017;22(1): n1.
29- Lindgaard K, Wesselius H. Once more, with feeling: Design thinking and embodied cognition. She ji: The journal of design, Economics, and Innovation. 2017 Jun 1;3(2):83-92.
30- Carlgren L, Elmquist M, Rauth I. Design thinking: Exploring values and effects from an innovation capability perspective. The Design Journal. 2014 Sep 1;17(3):403-23.
31- Jobst B, Köppen E, Lindberg T, Moritz J, Rhinow H, Meinel C. The faith-factor in design thinking: Creative confidence through education at the design thinking schools Potsdam and Stanford?  InDesign thinking research 2012 (pp. 35-46). Springer, Berlin, Heidelberg.
32- Kelley T, Kelley D. Creative confidence: Unleashing the creative potential within us all. Currency; 2013 Oct 15.
33- Brown T. Design thinking. Harvard business review. 2008 Jun 1;86(6):84.
34- Brown T. Change by design: How design thinking creates new alternatives for business and society. Collins Business; 2009.
35- Dunne D, Martin R. Design thinking and how it will change management education: An interview and discussion. Academy of Management Learning & Education. 2006 Dec 1;5(4):512-23.
36- De Loë RC, Melnychuk N, Murray D, Plummer R. Advancing the state of policy Delphi practice: A systematic review evaluating methodological evolution, innovation, and opportunities. Technological Forecasting and Social Change. 2016 Mar 1; 104:78-88.
37- Silva M. A systematic review of Foresight in Project Management literature. Procedia Computer Science. 2015 Jan 1; 64:792-9.
38- Sengers F, Wieczorek AJ, Raven R. Experimenting for sustainability transitions: A systematic literature review. Technological Forecasting and Social Change. 2019 Aug 1; 145:153-64.
39- Okoli C, Schabram K. A guide to conducting a systematic literature review of information systems research.2010.
40- Iden J, Methlie LB, Christensen GE. The nature of strategic foresight research: A systematic literature review. Technological Forecasting and Social Change. 2017 Mar 1; 116:87-97.
41- casp-uk.net
42- Richey RC. Validating instructional design and development models. Innovations in instructional technology: Essays in honor of M. David Merrill. 2005 Jun 16:171-85.
43- Richey RC, Klein JD. Design and development research: Methods, strategies, and issues. Routledge; 2014 Jul 16.
44- Lee J, Jang S. A methodological framework for instructional design model development: Critical dimensions and synthesized procedures. Educational Technology Research and Development. 2014 Dec 1;62(6):743-65.
45- Blikstein P. Digital fabrication and ‘making’in education. InFabLab 2014 Mar 17 (pp. 203-222). transcript-Verlag.
46- Kafai Y, Fields D, Searle K. Electronic textiles as disruptive designs: Supporting and challenging maker activities in schools. Harvard Educational Review. 2014 Dec 1;84(4):532-56.
47- Marshall SP. Re-imagining specialized STEM academies: Igniting and nurturing decidedly different minds, by design. Roeper Review. 2009 Dec 24;32(1):48-60.
48- Bower M, Highfield K, Furney P, Mowbray L. Supporting pre-service teachers’ technology-enabled learning design thinking through whole of programme transformation. Educational Media International. 2013 Mar 1;50(1):39-50.
49- Scheer A, Noweski C, Meinel C. Transforming constructivist learning into action: Design thinking in education. Design and Technology Education: An International Journal. 2012 Oct 31;17(3).
50- Yee J, Jefferies E, Tan L. Brave new worlds: Transitions in design practice. InServDes. 2014 Service Future; Proceedings of the fourth Service Design and Service Innovation Conference; Lancaster University; United Kingdom; 9-11 April 2014 2014 Jun 25 (No. 099, pp. 67-78). Linköping University Electronic Press.
51- Collins H. Can design thinking still add value? Design Management Review. 2013 Jun;24(2):35-9.
52- Bennett EE, McWhorter RR. Social movement learning and social innovation: Empathy, agency, and the design of solutions to unmet social needs. Advances in Developing Human Resources. 2019 May;21(2):224-49.
53- Kangas K, Seitamaa-Hakkarainen P. Collaborative design work in technology education. Handbook of technology education. 2018.
54- Heikkinen KP, Stevenson B. The LAB studio model: enhancing entrepreneurship skills in higher education. International Journal of Innovation and Learning. 2016;20(2):154-68.
55- Henriksen D, Gretter S, Richardson C. Design thinking and the practicing teacher: Addressing problems of practice in teacher education. Teaching Education. 2020 Apr 2;31(2):209-29.
56- Welsh MA, Dehler GE. Combining critical reflection and design thinking to develop integrative learners. Journal of Management Education. 2013 Dec;37(6):771-802.
57- Buchanan R. Human dignity and human rights: Thoughts on the principles of human-centered design. Design issues. 2001 Jul;17(3):35-9.
58- Rylander A. Design thinking as knowledge work: Epistemological foundations and practical implications. Design Management Journal. 2009 Oct;4(1):7-19.
59- Brown T, Katz B. Change by design. Journal of product innovation management. 2011 May;28(3):381-3.
60- Yajima R. Catalyzing scientific innovation with design thinking. Design Management Review. 2015 Mar;26(1):18-23.
61- Callaghan E. Personalities of design thinking. Design Management Journal. 2009 Oct;4(1):20-32.
62- Rosensweig RR. More than heroics: building design as a dynamic capability. Design Management Journal. 2011 Oct;6(1):16-26.
63- Seidel VP, Fixson SK. Adopting design thinking in novice multidisciplinary teams: The application and limits of design methods and reflexive practices. Journal of Product Innovation Management. 2013 Dec; 30:19-33.
64- Guaman-Quintanilla S, Chiluiza K, Everaert P, Valcke M. Mapping impact of Design Thinking in teamwork, problem-solving and creativity. InProceedings of the Design Society: DESIGN Conference 2020 May (Vol. 1, pp. 1715-1724). Cambridge University Press.
65- Sauder J. Collaborative stimulation in team design thinking. University of Southern California; 2013.
66- Cohen L, Manion L, Morrison K, Wyse D. A guide to teaching practice. Routledge; 2010 Jun 17.
67- Grudin J, Pruitt J. Personas, participatory design and product development: An infrastructure for engagement. InProc. PDC 2002 Jun 23 (Vol. 2, pp. 144-152).
68- Deaner K, McCreery-Kellert H. Cultivating peace through design thinking: problem solving with past foundation. Childhood Education. 2018 Jan 2;94(1):26-31.
69- Angeli C. Teachers' Practical Theories for the Design and Implementation of Problem-Based Learning. Science Education International. 2002;13(3):9-15.
70- De Vries MJ, Tamir A. Shaping concepts of technology: What concepts and how to shape them. InShaping concepts of technology 1997 (pp. 3-10). Springer, Dordrecht.
71- Williams PJ. Design: The only methodology of technology? Volume 11 Issue 2 (spring 2000). 2000.
72- Bailey R, Garner M. Is the feedback in higher education assessment worth the paper it is written on? Teachers' reflections on their practices. Teaching in higher education. 2010 Apr 1;15(2):187-98.
73- Phusavat K, Hidayanto AN, Kess P, Kantola J. Integrating design thinking into peer-learning community: impacts on professional development and learning. Journal of Workplace Learning. 2019 Mar 19.
74- Chamberlain L, Mendoza S. Design thinking as research pedagogy for undergraduates: Project-based learning with impact. Council on Undergraduate Research Quarterly. 2017 Jun 22;37(4):18-23.
75- Duell, O. K. Metacognitive skills. In G. D. Phye & T. Andre (Eds.), Cognitive classroom learning: Understanding, thinking, and problem solving. New York: Academic Press. (1986). (pp. 205-242).
76- Hung W. The 3C3R model: A conceptual framework for designing problems in PBL. Interdisciplinary Journal of Problem-based Learning. 2006 May 22;1(1):6.
77- ادیب، یوسف؛ عزتی،محمد رضا؛ فتحی آذر، اسکندر و محمودی،فیروز. چارچوبی برای طراحی الگوی مطلوب برنامه درسی ((کار و فناوری)). فصلنامه مطالعات برنامه درسی،10(40)،1394، 60-33.
78- Doorley S, Witthoft S. Make space: How to set the stage for creative collaboration. John Wiley & Sons; 2012 Jan 3.
79- Bull CN, Whittle J, Cruickshank L. Studios in software engineering education: Towards an evaluable model. In2013 35th International Conference on Software Engineering (ICSE) 2013 May 18 (pp. 1063-1072). IEEE.
80- Sherman TM, Sanders M, Kwon H. Teaching in middle school technology education: A review of recent practices. International Journal of Technology and Design Education. 2010 Nov;20(4):367-79.
81- Illum B, Johansson M. Transforming physical materials into artefacts–learning in the school’s practice of Sloyd. Techne Serien-Forskning i slöjdpedagogik och slöjdvetenskap. 2012;19(1).
82-d school Bootcamp Bootleg, Stanford University. 2010.
 83- http://dschool.stanford.edu/content/uploads/2011/03/BootcampBootleg2010v2SLIM.pdf
84- Beckman SL, Barry M. Innovation as a learning process: Embedding design thinking. California management review. 2007 Oct;50(1):25-56.
85- Rupnik D, Avsec S. The relationship between student attitudes towards technology and technological literacy. World Transactions on Engineering and Technology Education. 2019;17(1):48-53.
86- Schön DA. The Reflective Practitioner: How Professionals Think in Action Basic Books Inc. New York, NY. 1983.
87- Shively K, Stith KM, Rubenstein LD. Measuring what matters: Assessing creativity, critical thinking, and the design process. Gifted Child Today. 2018 Jul;41(3):149-58.
88- Kelley, T., & Kelley, D. Creative confidence: Unleashing the creative potential within us all. Currency. (2013).
89- Plattner H, Meinel C, Weinberg U. Design Thinking: Innovationen lernen-Ideenwelten öffnen. mi-Wirtschaftsbuch-Verlag